تعيين بيوماركرهاي خوني آلودگي سرب در خليج گرگان با استفاده از شاخص هاي خون شناسي گاوماهي لكه دار (Neogobius melanostomus, Pallas 1814)

تحقيق حاضر، جهت مهيا كردن اطلاعات پايه ­اي از آسيب ­هاي اكوفيزيولوژيكي (شاخص ­هاي خوني) گاوماهي لكه ­دار در شرايط آزمايشگاهي و محيطي آلودگي سرب و در نهايت طراحي بيوماركرهاي خوني رديابي آلودگي سرب، در خليج گرگان انجام گرديد. در مطالعات آزمايشگاهي، 400 قطعه گاوماهي لكه ­دار با ميانگين وزني 7/16±35 گرم به ­طور زنده صيد شده و به ­مدت 14 روز در معرض غلظت­هاي 0، 3/75، 7/5 و 15 ميلي­ گرم بر ليتر سرب قرار داده شدند. پس از اتمام آزمايش، از ماهيان نمونه ­هاي خون و كبد تهيه شده و مورد آناليز­هاي خون­ شناسي و سم­ شناسي قرار داده شدند. در تست ميداني، نمونه­ هاي ماهي، آب و رسوب، از 4 منطقه به­نام خزيني1، خزيني2، قره سو و گرگانرود تهيه گرديد. علاوه بر سنجش سرب در آب، رسوب و بافت كبد، نمونه­ هاي خون ماهيان نيز، مشابه آن­ چه در مورد شرايط آزمايشگاهي ذكر شد، آناليز گرديد. طبق نتايج، از بين پارامترهاي خون ­شناسي گاوماهي لكه ­دار، مونوسيت، گلبول قرمز، هموگلوبين و MCHC، يك همبستگي مثبت و قابل توجه ­اي و لنفوسيت و MCV، يك همبستگي منفي و قابل توجه ­اي با آلودگي سرب تجمع يافته در كبد گاوماهيان در شرايط آزمايشگاهي نشان داد و در شرايط محيطي، مونوسيت يك همبستگي مثبت و معني ­داري و ائوزينوفيل يك همبستگي منفي و معني ­داري با آلودگي سرب كبد گاوماهيان در شرايط محيطي نشان داد. نوتروفيل نيز يك روند افزايشي را با تغييرات آلودگي سرب كبد نشان داد، ولي اين تغييرات معني ­دار نبود. در مجموع ، از بين شاخص­ هاي خوني گاوماهي لكه ­دار، درصد مونوسيت خون به ­دليل نشان دادن همبستگي بالا و روند يكسان در هر دو شرايط محيطي و آزمايشگاهي (0/05>P)، به ­عنوان مؤثرترين و كارآمدترين بيوماركرخوني آلودگي سرب در گاو ماهي لكه ­دار پيشنهاد گرديد.

no abstract