بررسي تطبيقي تأثير گونه شناسي قطعات مسكوني بر مورفولوژي بافت شهري (موردمطالعه :محله عباسقلي خان ،دروازه رشت و يدي بورورغ در شهر زنجان)

Comparative study of residential blocks typology effect on urban tissue morphology (case study: Abbas-Gholi khan, gateways of Rasht, and Yadi Borough in Zanjan city)

برقراري يا بازيابي انتظام فضايي-كالبدي محله‌هاي شهر و حفظ هويت و شخصيت بافت‌ها، به‌ويژه بافت‌هاي مسكوني ايران، بدون آگاهي از عوامل مؤثر و ميزان و چگونگي اثرگذاري هركدام در شكل يابي محيط مصنوع، ناممكن به نظر مي‌رسد. هدف از اين پژوهش بررسي و تحليل نقش و اثر گونه شناسي قطعات مسكوني در شكل يابي مورفولوژي(ريخت‌شناسي)شهري است. روش تحقيق به لحاظ ماهيت كاربردي وبه لحاظ روش ،توصيفي از نوع پيمايشي است. در اين راستا بافت‌هايي از شهر زنجان به‌عنوان نمونه موردي براي تحليل و بررسي برگزيده شد. چالش اساسي در پژوهش، اين است كه آيا بناهاي بافت قديم شهر زنجان قابليت دسته‌بندي و گونه شناسي را دار است و نيز چندگونه اصلي را براي شناسايي بناهاي اين بافت مي‌توان برشمرد. بدين منظور ،پژوهش با استفاده از مطالعات اسنادي، ابتدا به تدوين چهارچوب نظري گونه شناسي و شكل شناسي مي‌پردازد. در ادامه، به شرح كلي مورفولوژي بافت‌ پرداخته و شاخص‌هاي مورفولوژي در بافت قديم ،جهت‌گيري عمومي بناهاي مسكوني، عناصر كالبدي و اجزاي آن به تفكيك نام و كاربرد آن‌ها در بافت‌هاي شهري مورد مقايسه قرار گرفت و درصورتي‌كه نحوه اين تأثير موردتوجه قرار گيرد، شكل محيط مصنوع تا حدود زيادي قابل‌كنترل و هدايت خواهد بود. نتايج حاصل نشان داد، كه گونه‌هاي مختلف مسكن در تعيين و شكل‌دهي حوزه‌هاي مورفولوژيك سطح شهر نقشي مؤثر داشته و انتظام فضايي بافت‌هاي شهري را تحت تأثير قرار مي‌دهند ،به‌طوري‌كه با تغيير گونه‌ بناهاي مسكوني شكل بافت‌ شهري دچار دگرگوني مي‌شود و درصورتي‌كه نحوه اين تأثير موردتوجه قرار گيرد،شكل محيط مصنوع تا حدود زيادي قابل‌كنترل خواهد بود

restoring the spatial and physical conditions of the city''s neighborhoods and preserving the identity and character of the tissues, especially the Iranian living tissues, without the knowledge of the effective factors, and the extent to which each one influences the shaping of the artifact environment, is impossible.The purpose of this research is to investigate the role and effect of typology of residential units in the formation of urban morphology.In this regard, textures from the city of Zanjan were selected as a case study for analysis.The main challenge in the research is whether the old textures of the Zanjan city have the ability to categorize and typify, and how many of the main ways to identify the structures of this texture can be enumerated.For this purpose. In the following, a general description of the tissue morphology and the morphological indices in the old tissue, the general orientation of residential buildings, physical elements and their components were distinguished by their name and their application in urban textures, and if this effect was taken into consideration , The shape of the artifical environment will be largely controllable and conductive.The results showed that different types of housing have an important role in determining and shaping the morphological domains of the city, and affect the spatial regulation of urban texture, which changes the shape of the urban texture by changing the type of residential buildings, and if the effect of this effect is considered , The shape of the artifact''s environment will be largely controllable