بررسي خصوصيات فيزيولوژيكي و زراعي گاوزبان اروپايي (Borago officinalis) در پاسخ به پيش‌تيمارآبي و محلول‌پاشي كيتوزان و اسيد‌هيوميك

Effects of hydropriming and foliar application of chitosan and humic acid on physiological and agronomic characteristics of borage

به‌منظور بررسي تأثير پيش‌تيمار بذر با آب خالص و محلول‌پاشي با كيتوزان و اسيد‌هيوميك بر خصوصيات فيزيولوژيكي و عملكردي گاوزبان اروپايي،آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در ايستگاه تحقيقات منابع طبيعي، گياهان دارويي ساميان اردبيل در سال زراعي 96 اجرا شد. تيمار‌ها شامل پيش‌تيمار بذر در دو سطح (بدون پيش‌تيمار (شاهد) و پيش‌تيمار با آب به‌مدت 48 ساعت) و محلول‌پاشي در چهار سطح عدم ‌مصرف، 5/0 گرم ‌‌در ‌‌ليتر اسيد‌هيوميك، يك گرم ‌در ‌ليتر كيتوزان و كاربرد همزمان اسيد‌هيوميك و كيتوزان بودند. نتايج نشان داد كه پيش‌تيمار بذر، با افزايش ميزان رنگيزه‌هاي كلروفيل، موجب افزايش معني‌دار عملكرد دانه نسبت به شاهد (23/1 برابر) و اجزاي عملكرد شد. محلول‌پاشي (اسيد‌هيوميك، كيتوزان و كاربرد همزمان اسيد‌هيوميك و كيتوزان) در گياهان حاصل از بذرهاي پيش‌تيمار شده، موجب افزايش معني‌دار عملكرد گل شد. اگرچه پيش‌تيمار به‌تنهايي‌ موجب افزايش وزن هزاردانه و عملكرد دانه شد، محلول‌پاشي افزايش مضاعف اين صفات را در پي داشت، به‌طوري‌كه در گياهان حاصل از بذرهاي پيش‌تيمار شده، كاربرد اسيدهيوميك، سبب افزايش معني‌دار وزن هزار‌دانه (22/1 برابر) و كاربرد همزمان اسيدهيوميك و كيتوزان، باعث افزايش 69/1 برابري عملكرد بيولوژيك نسبت به شاهد شد. اين نتايج نشان‌دهنده وجود اثرات هم‌افزايي پيش‌تيمار بذر و كاربرد برگي اسيدهيوميك بر خصوصيات زراعي و عملكردي گياه دارويي گاوزبان اروپايي در شرايط مزرعه است. كليدواژه‌ها

To investigate the effects of hydropriming and foliar application of chitosan and humic acid on physiological and yield characteristics of borage, a factorial experiment was carried out based on a randomized complete block design with three replications at Medicinal Plants Research center of Samian Ardabil in 2017. Treatments were seed priming in two levels (non-priming (control) and hydropriming for 48 hours), and foliar application in four levels (control, 0.5 g.L-1humic acid 1 g.L-1 chitosan and combination of humic acid and chitosan). Results showed that hydropriming significantly improved the grain yield (1.23 fold) and yield components of borage plants compared to control; may be through the increasing in the photosynthetic pigments content. Foliar application of humic acid, chitosan and combination of humic acid and chitosan, significantly increased the flower yield in the plants obtained from primed seeds. Although hydropriming increased the 1000-grain weight and grain yield, the foliar application caused a further increase these traits, so that, in the plants from primed seeds, the foliar application of humic acid and utilization of humic acid and chitosan were significantly increased the 1000-grain weight (1.22 fold) and biological yield (1.69fold) compared to control, respectively. These results indicate the synergistic effects of hydropriming and utilization of humic acid on borage growth and yield characteristics under field condition.