تحليل فضايي شاخص هاي رشد هوشمند مناطق شهري با استفاده از مدل ويكور(مطالعه موردي شهر اردبيل)

Smart urban growth spatial analysis using VIKOR (Case Study of Ardabil)

امروزه افزايش جمعيت علت اوليه‌ي گسترش سريع شهرها محسوب مي‌شود، ليكن پراكندگي نامعقول آن اثرات نامطلوبي بر محيط طبيعي و فرهنگي جوامع مي‌گذارد. تلاش‌هاي زيادي براي برطرف ساختن اثرات منفي گسترش پراكنده شهرها به عمل آمده كه عمده‌ترين آنها راهبرد رشد هوشمند به عنوان يكي از راهكارهاي مقابله با پراكندگي توسعه شهري است. در واقع رشد هوشمند استراتژي عاقلانه‌اي براي جهت دادن به پراكندگي به سمت پايداري محسوب مي‌شود.در اين پژوهش، هدف، تحليل فضايي شاخص­هاي رشد هوشمند شهري مناطق چهارگانه اردبيل مي‌باشد. پژوهش حاضر به‌عنوان يك مطالعه كاربردي با روش « توصيفي – تحليلي» انجام گرديده است. با استفاده از روش تصميم‌گيري چند معياره­ي ويكور و روش وزن­دهي آنتروپي شانون، نخست مناطق شهري براي شاخص­هاي رشد هوشمند شهري رتبه‌بندي و ميزان نابرابر­ي­ها مشخص‌شده، سپس از طريق سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS) به سطح‌بندي مناطق شهري آن پرداخته‌شده است. بر اساس نتايج حاصل از كاربست مدل ويكور بيانگر اين است كه منطقه يك شهرداري اردبيل با كسب ميزان سودمندي 0/13767 و رتبه اول از نظر برخورداري از شاخص ­هاي رشد هوشمند شهري از وضعيت كاملا برخوردار بهره­ مند است. منطقه سه و چهار شهرداري با كسب ميزان سودمندي (0/161393 - 0/149829) در رتبه دوم و سوم و در وضعيت نيمه برخو ردار قرار دارند. رتبه آخر را منطقه دو شهر اردبيل به خود اختصاص داده است كه از نظر برخورداري از شاخص­ هاي رشد­هوشمند شهري محروم­ترين منطقه شهر مي باشد.اين امر نشانگر نابرابري و تفاوت چشمگير در برخي از شاخص رشد در مناطق شهر اردبيل مي­باشد. در يك نتيجه‌گيري كلي مي‌توان گفت كه، در شهر اردبيل براي دستيابي به توسعه پايدار شهري، بايد استراتژي رشد هوشمند به‌عنوان راهبرد اصلي در انتظام بخشي به شكل پايدار شهري قرار گيرد،تا شهر در آينده بتواند به توزيع عادلانه فضايي متوازن دست پيدا كند.

Looking for environmental issues, sustainable development concept was introduced in 1987 by Land Brandt Report.In this regard, the concept of sustainable urban planning theorist in the form of a compact city and smart growth on the agenda. This study aimed at analyzing the spatial characteristics of urban smart growth in the four areas of Ardebil. This study applied a method of "descriptive - analytic" has been done. Using Multi-Attribute Decision Making VIKOR and Shannon entropy weighting method, the first urban area to urban smart growth indices are ranked and marked inequalities, Then through the Geographic Information System (GIS) at the level of urban areas have been addressed. Based on the results of the application of VIKOR, these regions each rank different to have won, so that the four areas of the city in terms of the amount of selected indicators of development such as the terms of indices, the region has a highest rate and the second region has the lowest exercise. This indicates a significant difference inequality and growth in some areas of the city of Ardebil. In a general conclusion we can say that, in the Ardabil to achieve sustainable urban development, to smart growth strategy as part of a sustainable strategy to be discipline. The city will be able to achieve a balanced spatial distribution.