دين‌داري و مشاركت انتخاباتي در ايران (مطالعه موردي انتخابات رياست‌جمهوري سال‌هاي 1380 تا 1396)

Religiosity and Voter Turnout in Iran (A Case Study of the Presidential Elections during 2001-2017)

بر اساس تحقيقات نظري و تجربي عامل دين يا جهت‌گيري ديني از عوامل تعيين‌كننده رفتار انتخاباتي است. در ايران دين به‌عنوان نهادي بانفوذ و مؤثر در عرصه زندگي اجتماعي همواره مطرح بوده است؛ به‌خصوص پس از پيروزي انقلاب، دين با كنترل نهاد سياست توانسته گستره وسيع‌تري از زندگي را تحت تأثير قرار دهد. با عنايت به اهميت نهاد دين و نظام سياسي ديني در ايران، عدم تبيين امور از جانب دين، اعوجاجات نظري مربوط به دين در جامعه (سكولاريسم) و اغتشاشات تجربي درباره تأثير دين‌داري بر رأي‌دهي در متون غالب خارجي و كمبود مطالعات موثق درباره دين‌داري و مشاركت انتخاباتي؛ اين مطالعه درصدد بررسي رابطه دين‌داري و مشاركت انتخاباتي (انتخابات رياست‌جمهوري) در استان‌هاي ايران طي سال‌هاي 1380 تا 1396 است. مقاله با استفاده از روش تطبيقي درون­كشوري، داده‌هاي اسناد ثانويه (دست‌دوم) و پيمايش‌هاي قبلي درصدد بررسي رابطه بين دين‌داري و مشاركت انتخاباتي است. نتايج نشان مي‌دهد رابطه بين دين‌داري و مشاركت انتخاباتي در بين استان‌ها برحسب مرزي بودن و قومي بودن متفاوت است. شركت در نمازجمعه و جماعت به‌عنوان ابعاد جمعي دين‌داري تأثير بيشتري نسبت به ابعاد فردي دارد و تأثير بعد شخصي دين‌داري بر مشاركت انتخاباتي معكوس است. از بين نظريه‌هاي يادشده، نظريه جنگ‌هاي فرهنگي و ايدئولوژي مسلط توان بيشتري براي توضيح اين‌گونه روابط دارند.

According to theoretical and empirical research, religion is one of the determinants of electoral behavior. In Iran, religion has always been considered as an influential institution in the field of social life. In regard to the importance of this institution and the religious political system in Iran, dominant foreign texts' lack of clarification of affairs by religion, their theoretical distortions related to religion in society (secularism) and empirical disorders about the influence of religiosity in the election and lack of specific studies about religiosity and voter turnout, this study seeks to clarify the relationship, especially in the Iranian presidential elections during 2001-2017. A cross- sectional and within-the-country comparative method, secondary document data and previous surveys have been employed to discuss the issue. The findings show that the relationship between religiosity and voter turnout is different in terms of the province ethnicity and its nearness to the borders. The extent of participation in Friday and Congregational Prayer as a collective dimension of religiosity has a greater impact in proportion to individual dimensions. Also, the personal dimension of religiosity has a reverse effect on voter turnout. This study shows that the theories of cultural wars and dominant ideology have much more potential to explain such relationships.