آسيب‌شناسي سياستگذاري مطبوعاتي در ايران بر اساس گفتمان رهبران انقلاب (تحليل گفتمان بيانات امام خميني (ره) و حضرت آيت‌الله خامنه‌اي درباره مطبوعات)

A Pathological Approach to the Press Policy Making in Iran Based on the Revolution’s Leadership Discourse

سياست گذاري مطبوعاتي در ايران تابع بسياري از متغيرهاست. از دستگاه‌هاي اجرايي متولي مديريت و نظارت بر رسانه‌ها گرفته تا فضاي عمومي جامعه و ساير گروه‌هاي ذي‌نفع و نهادهاي موجود در نظام سياسي جمهوري اسلامي كه به‌عنوان بازيگراني فعال بر فرايندهاي سياست گذاري اثرگذار هستند. بااين‌همه در تاريخ 40 ساله جمهوري اسلامي نمي‌توان نقش ساختاري و گفتماني رهبران انقلاب در تبيين فرايندهاي سياست گذاري مطبوعاتي را ناديده گرفت. اين مقاله با تحليل گفتمان ديدگاه‌هاي امام خميني (ره) و حضرت آيت‌الله خامنه‌اي درباره مطبوعات و رسانه‌ها تلاش كرده تا الگوي مطلوب سياستگذاري رسانه‌اي را در پرتو انديشه‌هاي اين دو شخصيت بازطراحي كند. اين مقاله با استفاده از روش تلفيقي، از نظريه سيستمي در سياست گذاري بهره گرفته و از داده‌هاي تحليل گفتمان رهبران انقلاب بر اساس مدل نورمن فركلاف، به‌عنوان ورودي‌هاي سيستم استفاده كرده و خروجي سيستم را بر اساس اين ورودي‌ها آسيب‌شناسي كرده است. سابقه قريب به دو دهه روزنامه‌نگاري پژوهشگر از يك‌سو و استفاده از روشي تازه براي تحليل گفتمان بيانات رهبران انقلاب در حوزه رسانه، فرصتي فراهم كرده تا در اين پژوهش، مدلي مطلوب براي تعريف رسانه انقلابي در سپهر گفتماني رهبران انقلاب ارائه شود و پس از آن، مدل مطلوب سياست گذاري در اين حوزه به دست آيد.

Press policy in Iran is subjected to many variables, From executive system in charge of media management to the public space of society and other beneficiary groups and existing entities of the Islamic Republic political systems that have effective role in policy processes. However, in the 40-year history of the Islamic Republic, the structural and discourse role of revolutionary leaders in determination of the processes of press policy cannot be ignored. This article with analyzing the discourse of Imam Khomeini's and Ayatollah Khamenei's views on the press and media tries to redesign the desired model of media policy according to the ideas of these two people. Using an integrated method, this article uses systemic theory in policy and applies the discourse analysis data of revolutionary leaders based on Norman Fairclough model as system inputs and recognizes the problems of system output based on these inputs. Nearly two decades of researcher journalism experience and using a new way to analyze the discourse of revolutionary leaders' statements in the field of media have provided an opportunity to obtain a desirable model for defining revolutionary media in the discourse of revolutionary leaders, and after that to get the desired policy model in this area.