ارزيابي پاسخ به تنش كم آبي برخي كلون هاي انتخابي چاي (Camellia sinensis L.) بر پايه خصوصيات رشدي

Evaluation of response to water-deficit stress in some selected tea (Camellia sinensis L.) clones based on growth characteristics

به منظور ارزيابي تحمل به تنش كم آبي نه كلون انتخابي چاي (Camellia sinensis L.)، آزمايشي در كلكسيون چاي ايستگاه تحقيقات چاي شهيد افتخاري فشالم واقع در شهرستان شفت، به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. در كلون هاي انتخابي به عنوان كرت اصلي در نه سطح و تيمارهاي آبياري به عنوان كرت فرعي در دو سطح (آبياري كامل و بدون آبياري) در نظر گرفته شدند. مدت 60 روز بعد از شروع تنش آبي، شاخص تنش آبي، محتوي نسبي آب برگ و صفات كمي شامل تعداد شاخساره، وزن تر و خشك شاخساره، رشد طولي شاخساره، طول و عرض برگ پنجم و عملكرد برگ سبز در شرايط تنش آبي و بدون تنش براي غربال گري كلون هاي چاي اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس، نشان دهنده وجود تفاوت معني دار بين كلون ها، تيمارهاي آبياري و اثر متقابل كلون وتيمارهاي آبياري براي كليه صفات اندازه گيري شده بود. با اعمال تنش آبي، محتوي نسبي آب برگ، عملكرد، اجزاي عملكرد و ساير خصوصيات رشدي كلون ها كاهش يافت، به طوري كه بيشترين درصد كاهش متعلق به عملكرد برگ سبز بود. نتايج حاصل از محاسبه شاخص تنش آب و درصد تغييرپذيري صفات مذكور نشان داد كلون 276 و كلون اميد بخش 100 با دارا بودن بالاترين شاخص تنش آب و كمترين درصد تغييرپذيري صفات كمي، پتانسيل بالاتري از نظر تحمل شرايط تنش كم آبي نسبت به ساير كلون ها داشت و مي توان آنها را به عنوان كلون هاي متحمل براي انجام برنامه هاي به نژادي چاي در نظر گرفت. همچنين با توجه به پايين بودن شاخص تنش آب و بالابودن درصد تغيير صفات كمي، كلون هاي 399 و 278 را مي توان به عنوان كلون هاي حساس به تنش كم آبي معرفي نمود.

In order to evaluate water deficient tolerance of nine selected tea clones, an experiment was performed in tea collections, Shahid Eftekhari Fashalam Tea Research Station in Shaft. The experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design with three replications. Clones were considered as main plot in nine levels and irrigation treatments were as sub plot in two levels (irrigation and non-irrigation). Sixty days after the onset of water stress, water stress index, relative water content and quantitative traits included number of shoots, fresh and dry weight of shoot, length of shoot, length and width of 5th leaf and green leaf yield were evaluated in two stress and non-stress conditions for screening of tea clones. The results of variance analysis showed significant differences between clones, irrigation treatments and clone×irrigation interaction for all measured traits. Under water stress, relative water content, yield, yield components and other growth characteristics of clones decreased, so that the highest decrease belongs to green leaf yield. The results of water stress index and changing percent of measured traits showed that the clones of 276 and 100 promising clone with the highest water stress and the lowest changing percent of quantitative traits, have the higher potential to tolerate water deficit stress conditions compared with other clones and useful for tea breeding programs as tolerate clones, also because of the low water stress index and high changing percent of quantitative traits of clones 399 and 278, can be introduced them as susceptible to water deficit stress.