تاثير محلول پاشي كيتوزان بر برخي ويژگي هاي فيزيولوژيك گياه نعناع (Mentha spicata L.) تحت تنش كم آبياري

Effect of foliar application of chitosan on some physiological characteristics of Mentha spicata L. under deficit irrigation stress

به‌منظور بررسي اثر كم‌آبياري و كيتوزان بر برخي صفات فيزيولوژيكي گياه نعناع معمولي(Mentha spicata L.) آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشگاه زنجان اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در دو سطح (100 درصد و 60 درصد ظرفيت زراعي) به‌عنوان فاكتور اصلي و تيمار كيتوزان در سه سطح (صفر، 50 و 100 ميلي‌گرم در ليتر)، به‌عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد محلول‌پاشي با كيتوزان باعث افزايش ميزان كلروفيل شد. بالاترين ميزان كلروفيل (mg gr-1 f.w1/240 ) در غلظت mg/l 100 كيتوزان در شرايط آبياري كامل (100 درصد ظرفيت زراعي) به‌دست آمد. كاربرد محلول‌پاشي mg/l100 كيتوزان و شرايط كم‌آبياري (60 درصد ظرفيت زراعي) باعث تشكيل بيشترين ميزان كاروتنوييد (mg gr-1 f.w 0/442)، فنل (mg gr-1 f.w 9/989)، فلاونوييد (mg gr-1 f.w 6/993) و پرولين (mol gr-1 f.w 23/96) در گياهان تحت اين تيمار گرديد. بالاترين ميزان فعاليت آنتي‌اكسيداني (91/16 درصد) در غلظت mg/l50 كيتوزان در شرايط كم‌آبياري مشاهده شد. همچنين كم‌آبياري و كيتوزان اثر مثبتي بر عملكرد اسانس داشتند، به‌طوري‌كه بيشترين ميزان عملكرد اسانس (kg/h 10/44) در غلظت mg/l50 كيتوزان و در شرايط كم آبياري حاصل شد. به‌طوركلي نتايج نشان داد تيمار كيتوزان در شرايط تنش خشكي و غير تنش اثرات مثبتي بر صفات مذكور داشت و اثرات منفي ناشي از تنش را بهبود بخشيد.

The purpose of this experiment was to investigate the effect of deficit irrigation and chitosan on some physiological traits of Mentha spicata L. This experiment was conducted in a completely randomized block design in a split plot arrangement with three replications in University of Zanjan. The experimental treatments were irrigation at two levels (100% and 60% field capacity) as the main factor and chitosan treatment at three levels (0, 50 and 100 mg/l) was considered as a sub factor. The results showed that spraying with chitosan increased chlorophyll content. The highest chlorophyll content (1.240 mg gr-1 f.w) was obtained at 100 mg/l chitosan under complete irrigation conditions (100% field capacity). The spraying application of 100 mg/l chitosan and deficit irrigation conditions (60% field capacity) caused the highest amount of carotenoids (0.45 mg gr-1 f.w), phenol (9.989 mg gr-1 f.w), flavonoid (6.993 mg gr-1 f.w) and proline (23.96 mol gr-1 fw). The highest level of antioxidant activity (91.16%) was observed in 50 mg/l chitosan under deficit irrigation. Also, deficit irrigation and chitosan had a positive effect on the essential oil yield, so that the highest essential oil yield (10.44 kg/h) was obtained at 100 mg/l chitosan concentration and under deficit irrigation conditions. Overall, the results showed that chitosan treatment had positive effects on drought stress and non-stress conditions and improved the negative effects of drought stress.