اثر سطوح مختلف سولفات پتاسيم بر صفات فيزيولوژيكي و عملكرد دانه ارقام گندم ديم

Different levels of potassium sulfate effects on some physiological and grain yield of dryland wheat varieties

پتاسيم به عنوان عنصر كليدي در شرايط تنش‌هاي محيطي، نقش اساسي در رشد و نمو گياهان دارد. جذب اين عنصر در شرايط كمبود آب خاك كاهش مي­يابد. با توجه به اهميت عنصر پتاسيم در گذر گياهان از شرايط تنش رطوبتي اين پژوهش با هدف ارزيابي تاثير سولفات پتاسيم (شاهد، 75 و 150 كيلوگرم در هكتار) بر تغييرات فيزيولوژيكي و عملكرد دانه‌ ارقام مختلف گندم (باران، هما و هشترود) در شرايط ديم سردسير به‌صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در 3 تكرار طي سال­هاي 97-96 و 98-97 انجام شد. بر اساس نتايج به دست آمده از پژوهش حاضر مي‌توان چنين اذعان نمود كه با كاربرد سولفات پتاسيم تجمع عنصر پتاسيم در همه ارقام مورد بررسي به صورت معني‌‌داري افزايش يافت و بيشترين ميزان تجمع اين عنصر در رقم هشترود ثبت گرديد. محتواي رطوبت نسبي، ميزان كلروفيل و شاخص نرمال شده سبزينگي رقم هشترود از ارقام ديگر مورد بررسي بيشتر بود. از طرفي، با كاربرد 75 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم محتواي رطوبت نسبي و شاخص كلروفيل برگ و تبادلات روزنه برگ، حداكثر كارايي فتوشيميايي PSII و كارايي فتوسنتزي برگ افزايش معني‌داري نشان دادند. بيشترين ميزان وزن هزار دانه در رقم هما و بيشترين تعداد دانه در متر مربع در رقم هشترود مشاهده شد. به عنوان نتيجه نهايي مي‌توان چنين اظهار نمود كه علي‌رغم حد كفايت عنصر پتاسيم در خاك‌هاي مورد مطالعه، تيمار كاربرد 75 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم سبب افزايش ميزان تجمع عنصر پتاسيم برگ و به دنبال آن بهبود برخي از صفات مورد مطالعه و نهايتا افزايش عملكرد دانه گرديد.

Potassium as a key element in environmental stress conditions, had fundamental role in plants growth and development. Under water deficit stress conditions, absorption of this element decreases. For this purpose, to evaluate changes in physiological parameters and grain yield of dryland wheat (Baran, Homa, Hashtrood) with application of different levels of potassium sulfate (control, 75 and 150 kg/ha), a factorial experiment based on randomized complete block design (RCBD) with 3 replications was conducted during 2017-18 and 2018-19 growing sessions. Accumulation of potassium (K) increased in varieties by application of potassium sulfate so that, maximum K content was recorded in Hashtrood than other varieties. Also, relative water content, chlorophyll content and NDVI of Hashtrood was more than others. Relative water content and chlorophyll content index of all varieties was increased by application of 75 kg/ha potassium sulfate. Stomatal conductance of Hashtroud by application of 75 kg/ha potassium sulfate was more than Baran and Homa. Photochemical efficiency of PSII and photosynthesis efficiency of studied varieties by application of 75 kg/ha potassium sulfate was higher than other treatments and as a result, grain number, weight and yield was improved. Based on the results, application of the 75 kg/ha potassium sulfate by improving plant tolerance to the water stress, could increase grain yields under dryland areas.