سنجش پرتوزايي ويژه‌ هسته‌هاي پرتوزاي طبيعي و مصنوعي و محاسبه خطرات پرتوشناختي مربوط به آن‌ها در آب آشاميدني منطقه اصفهان

Measurement of specific radioactivity of natural and artificial radioactive nuclei and calculation of radiological hazards related to them in drinking water of Isfahan region

آب سالم يكي از نيازهاي اساسي انسان است كه بايد عاري از آلودگي باشد. يكي از آلاينده‌هاي آب هسته‌هاي پرتوزا است كه به‌ طور طبيعي و مصنوعي در محيط وجود دارد. بنابراين، اندازه‌گيري دقيق پرتوزايي آب بسيار مهم است. پرتوزايي ويژه 226Ra، 232Th، 40K و 137Cs در 26 نمونه آب آشاميدني منطقه اصفهان با طيف‌سنجي گاما با استفاده از يك آشكارساز ژرمانيوم با خلوص بالا (HPGe) اندازه‌گيري شد. پرتوزايي ويژه 226Ra براي همه نمونه‌ها زير حد قابليت تشخيص بود. ميانگين پرتوزايي ويژه 232Th و 40K برحسب بكرل بر ليتر (Bq/l) به‌ترتيب 40/1 و 23/82 اندازه‌گيري گرديد. دزهاي مؤثر سالانه در نتيجه مصرف آب حاوي هسته‌هاي پرتوزا براي افراد بالغ برحسب ميكروسيورت بر سال (μSv/y) براي 232Th از 317/0 تا 153/1 با متوسط 784/0، 40K از 059/0 تا 150/0 با ميانگين 114/0 و 137Cs از 001/0 تا 016/0 با ميانگين 003/0 به‌دست آمد. ضريب ريسك ابتلا به سرطان براي سه گروه سني تعيين گرديد كه براي افراد بزرگسال عدد 6-10× 59/1 به‌دست آمد. نتايج نشان داد كه دز مؤثر معادل سالانه در نتيجه مصرف آب آشاميدني كمتر از معيار دز فردي ناشي‌ از مصرف آب آشاميدني تعيين شده توسط سازمان بهداشت جهاني (WHO) و μSv/y 100 است. بنابراين براي ساكنان اين منطقه تهديدي ندارد و از كيفيت مناسبي برخوردار است.

Safe water is one of the basic needs of humans that must be free of any contamination. One of the water pollutants is radioactive nuclei, which naturally and artificially occur in the environment. Therefore, accurate measurements of water radioactivity are very important. The activity concentration of 226Ra, 232Th, 40K, and 137Cs in 26 drinking water samples from the Isfahan province was measured by gamma spectrometry using a high purity germanium detector (HPGe). Activity concentrations of 226Ra for all samples were below the detection limit. The average specific activity of radionuclides 232Th, 40K and 137Cs were measured as 1.40, 82.23 and 0.0.40 respectively in Bq/l. Annual effective doses as a result of ingestion of water containing 232Th, 40K and 137Cs radionuclides for adults ranged from 0.317 to 1.153 with an average of 0.784, from 0.059 to 0.150 with an average of 0.114 and from 0.001 to 0.016 with an average of 0.003 in μSv/y respectively. The excess lifetime cancer risk was calculated for three age groups, which was 1.59 ×10-6 for adults. The results showed that the annual effective dose as a result of drinking water consumption was lower than the WHO Individual Dose Criterion (100 μSv/y), so it does not pose a threat to the inhabitants of this area and has good quality.