پديد آورندگان :
اكبري، حسن دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده فني و مهندسي , بابازاده، مهدي دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده فني و مهندسي , رشيدكلوير، حجت اله دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده فني و مهندسي
كليدواژه :
گونه شناسي , ساختار كالبدي- فضايي , مسكن روستايي , دره شاهرود خلخال
چكيده فارسي :
زمينه و هدف
با وجود پيشينه تاريخي شهرستان خلخال، هنوز مطالعات كافي در مورد شناسايي معماري بومي به ويژه معماري روستايي اين منطقه صورت نگرفته است. به دليل ايجاد ارتباط گردشگري بين شهرستان خلخال و شهر ماسوله از طريق دره توريستي شاهرود(جاده كلور)، اين تحقيق درصدد مطالعه و شناخت ويژگي هاي كالبدي- فضايي مسكن بومي روستاهاي واقع در امتداد اين دره به منظور حفظ و كاربست آن در توسعه هاي آتي است.
روش بررسي
در اين تحقيق نوع مطالعه به روش كيفي و روش بررسي اطلاعات به صورت توصيفي- تحليلي است. پس از بازديدهاي ميداني روستاهاي واقع در دره شاهرود، گونه هاي مطالعاتي به لحاظ دارا بودن ويژگي هاي غالب معماري بومي از روستاهاي"شال، كلور، درو، اسبو و اسكستان" انتخاب شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. ويژگي هاي كالبدي- فضايي هم چون "فرم پلان، عناصر معماري، مصالح و روش ساخت، فرم بام، نسبت بازشوها، نسبت توده به فضا و روابط عملكردي" مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است.
يافته ها:
بافت روستايي متراكم، فرم معماري برون گرا و فشرده، بازشوهاي كوچك، ايوان و تلار ستوندار، طره هاي چوبي، بام شيبدار، هماهنگي با شيب زمين و استفاده از مصالح محلي از ويژگي هاي معماري مسكن روستايي اين منطقه است. هم چنين در اغلب گونه ها، فضاي خدماتي در طبقه همكف و فضاي زيستي در طبقه اول قرار دارد.
بحث و نتيجه گيري:
نتايج تحقيق نشان مي دهد تمامي گونه هاي مورد مطالعه برون گرا، داراي ايوان، تلار و طره هاي چوبي به عنوان عناصر ثابت و غالب هستند و به دو گونه خانه هاي تلاردار با فضاي پستو و تلاردار بدون فضاي پستو دسته بندي مي گردد. به طور كلي الگوي معماري روستاها از نظر "فرم پلان، سازه و مصالح، بازشوها، نسبت توده به فضا و روابط عملكردي" متاثر از اقليم سرد و كوهستاني منطقه خلخال است.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Despite the historical background of the Khalkhal county, there are still insufficient studies to identify the native architecture, especially the rural architecture of this region. Because of a tourism path construction, between Khalkhal county and Masouleh city, through the Shahrood tourist valley, this study seeks to identify the physical – spatial characteristics of the native housing of villages located along this valley, in order to preserve and apply it in future developments.
Method: The research method is qualitative one and data analysis is done by descriptive-analytical method. After field studies in Shahrood valley villages, the study species have been selected in terms of the dominant features of the native architecture from the “Shal, Kolur, Derow, Asbu and Askastan” villages and analyzed. Physical-spatial characteristics, such as plan form, architectural elements, materials and methods of construction, roof form, openings ratio, the ratio of mass to space, and functional relationships, have been surveyed and analyzed.
Findings: Dense rural fabric, extroverted and compact architectural form, small openings, porch and columnar Telaar, wooden torrehs, sloping roofs, regarding terrain slope and using local materials are the characteristics of the rural housing architecture in this region. Also in most species, the service space is located on the ground floor and the living space is on the first floor.
Discussion and Conclusions: The results show that all studied species are extroverted, and have porch, Telaar and wooden torreh as the fixed and dominant elements. The species can be classified in two types: The houses with porch, having closet space and houses with porch, but without closet space. In general, rural housing pattern of this region, is affected by the cold climate of Khalkhal region in “plan form, structure and materials, openings and the ratio of mass to space and functional relationships”
