فناوري نانو و ضرورت اصل احتياط

چهارمين انقلاب صنعتي تركيبي از فناوري‌هاي جديد و نوظهور از جمله هوش مصنوعي، رباتيك، فناوري نانو، بيوتكنولوژي، اينترنت اشيا و ... تعريف مي‌شود. به گفته طرفداران انقلاب صنعتي چهارم، اين فناوري‌ها قرار است جوامعي را كه ما در آن‌ها زندگي مي‌كنيم و اقتصادي كه در آن فعاليت مي‌كنيم را متحول سازند. توسعه سريع دانش نانوفنّاوري و اين باور كه آن‌ها تهديدي براي بقاي سياره زمين هستند و ممكن است براي سلامت انسان و محيط‌زيست ايجاد خطر كنند، گروه‌هاي جامعه مدني سازمان‌يافته را بر آن داشته تا بر اساس اصل احتياط، خواستار انجام پژوهش‌ها در مورد فعاليت‌ها و فراورده‌هاي بر پايه فناوري نانو شوند. اصل احتياط يكي از راه‌كارهاي ارايه شده براي كاهش ريسك آسيب به‌وسيله تكنولوژي‌هاي در حال ظهور توسعه داده شده است. اين موضوع در برخي از اسناد ملي و بين‌المللي نيز مورد توجه قرار گرفته است. از گذشته اصل احتياط به‌طور معمول به‌عنوان معيار نظارت و حفاظت بر محيط‌زيست استفاده مي‌شد، اما امروزه اصل احتياط به يك اصل مهم در تمامي علوم تبديل شده است، زيرا اعتقاد بر اين است كه دانش‌هاي نوين همراه با مزاياي بالقوه، تهديدهايي را براي زندگي در كره زمين به وجود مي‌آورند. با توجه به نقش پراهميت اين اصل در حمايت از فناوري‌هاي نوظهور از جمله نانوفنّاوري به اين نتيجه رسيده‌ايم كه به‌كارگيري تدبيرهاي احتياطي در زمينه فراورده‌ها، كالاها و خدمات عرضه شده بر پايه فناوري نانو، نقش مؤثري در حمايت از اين دانش همزمان با حفاظت از سلامت انسان و محيط‌زيست دارد.