تقدم سوفيا بر فرونسيس و اهميت آن در فلسفۀ اخلاق ارسطو

Priority of Sophia to Phronesis and its Significance in Aristotle’s Philosophy of Ethics

نسبت ميان فرونسيس (phronesis) يا حكمت عملي و سوفيا (sophia) يا حكمت نظري، و در سطحي ديگر، نسبت بين فضايل اخلاقي و فضايل عقلي، يكي از موضوعات مهم در فلسفۀ اخلاق ارسطوست. اهميت موضوع نه تنها به اين دليل است كه در صورت تقدم و برتري فرونسيس بر سوفيا، بين آموزه هاي ارسطو در متافيزيك و اخلاق نيكوماخوس تعارض پيدا مي شود، بلكه بنظر مي رسد تقدم فرونسيس بر سوفيا درنهايت به نوعي عدول از فلسفة اولي و بتبع آن، آدمي را شريفترين موضوعات پنداشتن، مي انجامد. البته ارسطو خود با چنين موضعي مخالف است. مسئلۀ اصلي در اين مقاله اينست كه آيا در فلسفة ارسطو تقدم با سوفياست يا فرونسيس و اينكه اهميت تقدم يكي بر ديگري چيست و چه پيامدهايي دارد؟ در اين مقاله استدلال مي شود كه گرچه نزد ارسطو فرونسيس از جايگاهي ممتاز برخوردار است اما درنهايت سوفيا تقدمي مبنايي دارد. از طرفي، در انديشة ارسطويي، ائودايمونيا (eudaimonia) يا نيكبختي، جز از طريق بهره مندي از فرونسيس توأم با سوفيا ممكن نيست. پس مي توان گفت براي شناخت غايت فلسفه، بايد در مفاهيم سوفيا و فرونسيس و نسبت آنها با يكديگر و ديگر فضايل تأمل كرد.

The relationship between phronesis or practical wisdom and Sophia or theoretical wisdom and, at another level, the relationship between ethical virtues and intellectual virtues are among the important subjects in Aristotle’s philosophy of ethics. Their importance is due to the fact that not only in case of the priority of phronesis to sophia, contradiction will arise between Aristotle’s teachings in Metaphysics and Nichomachean Ethics, but also because it seems that such a priority will eventually lead to a kind of diversion from prime philosophy and, hence, considering human being as the noblest subject in philosophy. Of course, Aristotle himself disagrees with this position. This paper mainly inquires whether in Aristotle’s philosophy priority belongs to sophia or phronesis, and what the significance and consequences of the priority of one over the other is. The authors argue that, although phronesis has a supreme place in his philosophy, it is sophia which enjoys fundamental priority. On the other hand, in Aristotle’s system of thought, eudaimonia or the highest human good cannot be attained unless through possessing phronesis and Sophia at the same time. Hence, it seems that, in order to learn about the ultimate goal of philosophy, it is necessary to further deliberate over the concepts of sophia and phronesis and their relationships with each other and with other virtues.