بررسي ارتباط غلظت فلزات سنگين (سرب و كادميوم) در خاك و دانه گياه گندم و ارزيابي ريسك ناشي از مصرف آن

The relationship between the concentration of heavy metals (lead and cadmium) in soil and seeds of wheat and risk assessment of consumption of wheat

زمينه و هدف: در شهرك آسيابك زرنديه واقع در استان مركزي، تخليه فاضلاب تصيه نشده درفاصله 20 متري از زمين هاي زراعي گندم صورت مي گيرد. تحقيق حاضر به هدف تعيين غلظت سرب و كادميوم در خاك هاي آلوده به فاضلاب، آب آبياري و گياه گندم كشت شده در منطقه اطراف شهرك آسيابك و بررسي رابطه همبستگي بين آن ها و ارزيابي ريسك احتمالي ناشي از مصرف گندم كشت شده دراين منطقه، صورت گرفته است. روش بررسي: نمونه برداري از فاضلاب، آب آبياري، خاك سطحي وگندم به روش تصادفي انجام گرفت. غلظت سرب و كادميوم در تمامي نمونه ها اندازه گيري شد. نتايج مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. از نرم افزار GIS نقشه پهنه بندي فلزات فوق در خاك منطقه تهيه گرديد. يافته ها: ميزان سرب و كادميوم در نمونه خاك كم تر از حد مجاز و در گندم بيش از حد مجاز استاندارد ملي ايران بود. بين ميزان عناصر سرب و كادميوم در نمونه هاي گندم، خاك و آب آبياري همبستگي مثبت بسيار قوي وجود داشت. در حالي كه بين غلظت اين عناصر در گندم و مقدار آن ها در فاضلاب رابطه اي وجود نداشت. بحث ونتيجه گيري: عدم همبستگيبين غلظت عناصر سرب و كادميوم در گندم و مقدار آن ها در فاضلاب نشان مي دهد، فاضلاب پخش شده در منطقه در روند افزايش غلظت سرب و كادميوم در گندم تاثيري نداشته و احتمالا افزايش اين فلزات در گندم مربوط به آب ابياري(آب چاه) مي باشد. شاخص ريسك(HQ) ناشي از مصرف گندم كوچك تر از يك بدست آمد. ميزان سرب و كادميم در گندم بيش از حد استاندارد بدست آمد

Background and Objective: In Asyabk Zarandieh town, located in Central Province, sewage discharge is released within 20 meter from arable land of wheat. This research is to determine the concentration of lead and cadmium in contaminated soils, sewage, irrigation water and wheat grown in the area around the town Asyabk and the correlation between them and assessing the potential risks arising from the consumption of wheat grown in the region. Method: The sampling of drainage and irrigation water, surface soil, wheat was done by random. Lead and cadmium concentrations in all samples were measured. The results were statistically analyzed. Also the zonation map was prepared by GIS software. Findings: Concentration of lead and cadmium in soil samples obtained less than limit permissible but concentration of Cd and pb in wheat obtained exceeded the national standard of Iran. Based on the correlation results between the amount of lead and cadmium in the wheat samples, soil and irrigation water, there was a strong positive correlation. While there was no relationship between the concentrations of these elements in the wheat samples and the amount of metals in the wastewater samples. Discussion and Conclusion: The lack of correlation between the concentration of lead and cadmium in wheat and wastewater showed sewage spread in the region unaffected in the process of increasing the concentration of lead and cadmium in wheat. The main reason of increase Pb and Cd in wheat samples is related to irrigation water (well water). The risk index (HQ) of wheat consumption in the region obtained smaller than 1 for lead and cadmium.