بررسي تطبيقي سياستهاي سلامت د ر برنامه هاي توسعه (اول تا ششم) ايران

Examining Health Related Policies in Development Plans (1 to 6) within the framework of Social Policy

برنامه هاي توسعه، ابزاري براي ايجاد بهبود در وضعيت زندگي اقتصادي و اجتماعي جوامع هستند و قصد دارند رفاه مادي و معنوي جوامع را ارتقاء بخشند. اين برنامه ها داراي ابعاد مختلف اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي مانند بهداشت، مسكن، آموزش و... هستند كه يكي از مهم ترين بخشهاي آنها، حوزه سلامت است. هدف از اين پژوهش بررسي سياستهاي مرتبط با سلامت در برنامه هاي توسعه (برنامه اول تا ششم) در چهارچوب سياست اجتماعي است. روش روش پژوهش حاضر تحليل محتواي كمي بود. در اين راستا، متن كليه قوانين برنامه هاي توسعه (اول تا ششم بعد از انقلاب اسلامي) در حوزه سلامت بررسي و آن دسته از قوانين برنامه هاي توسعه كه حداقل به يكي از مقولات مورد نظر حوزه سلامت پرداخته باشند، به عنوان جامعه آماري انتخاب شدند. در بخش تحليل داده ها فراواني كمي و درصدي متغيرهاي (احكام، شاخصهاي توسعه، درجه الزام، كارگزار، گروه هاي هدف، نوع سياست و خدمت، حوزه سياست و خدمت و زمان اجراء و تامين مالي) در قالب جداول ارايه شده است، براي تحليل داده ها نيز، از نرم افزار SPSS استفاده شده است. يافته ها: از مجموع احكام مرتبط با سلامت در برنامه هاي توسعه با توجه به مقولات مورد نظر اين پژوهش، 209 حكم در ارتباط با سلامت (جسمي و رواني) اقشار مختلف جامعه تدوين شد. يافته ها نشان داد ، درجه الزام اجباري با 55 درصد بالاترين ميزان، در مورد متغير كارگزار اجراي احكام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با 6/31 درصد كارگزار اصلي اجراي احكام، در مورد گروه هاي هدف احكام، گروه هاي هدف همه افراد جامعه با 7/17 درصد، گروه هدف افراد ساكن مناطق محروم با 6/9 درصد و گروه هدف اقشار آسيب پذبر با 6/8 درصد بالاترين ميزان گروه هاي هدف، در مورد متغير نوع سياست و خدمت، احكام خدمتي با 9/57 درصد، در مورد حوزه سياست و خدمت حوزه درمان با 9/13 درصد، بالاترين ميزان را در تدوين احكام حوزه سلامت در برنامه هاي توسعه به خود اختصاص داده اند. بحث: از آنجا كه مباحث بهداشت و درمان (سلامت)، از مصاديق بارز سياستهاي اجتماعي است؛ و سياست اجتماعي مجموعه اي از كنشها و سياست گذاريهايي است كه بر رفاه و زندگي افراد جامعه تاثير گذار است، بنابراين نتايج بدست آمده از بررسي متغيرهاي مستخرج از احكام سلامت در برنامه هاي اول تا ششم توسعه نشان مي دهد كه در تدوين احكام برنامه هاي توسعه از برنامه اول به برنامه ششم سعي بر آن بوده تا در جهت تحقق بيشتر سياستهاي اجتماعي و ايجاد عدالت در برخورداري از امكانات حوزه سلامت گام برداشته شود.

Introduction development plans enhance the economic and social life of communities. Accordingly, present study aimed to review the health-related policies in development plans (first to sixth) of Iran based on the framework of social policy. Method This is a quantitative content analysis study. Accordingly, the texts of development plan provisions dealing with at least one of the categories in the field of health, were selected as the sample. SPSS software was used for data analysis. Findings Results of the study showed given the degree of obligation, the degree of compulsory obligation with 55% had the highest index. Given the Health Ministry’s enforcement agent, treatment and medical education with 31.6% was the main agent. Moreover, the target groups of all members of society with 17.7%, had the highest rate. In terms of policy and service, the service rules with 57.9% had the highest rate. In the field of policy and service, treatment with 13.9% had the highest rate. Discussion As health issues are one of the well-known instances of social policy as a set of actions and policies affecting the well-being and life of people in society, so the results of the study showed that an attempt has been made to take steps towards the realization of social policies and creation of justice in provision of health facilities for all people in the first to sixth development plans.