مكان‌يابي دفن پسماندهاي شهري با استفاده از روش هاي تحليل سلسله مراتبي و ماتريس لئوپولد (مطالعه موردي: شهر ملكان)

Landfill site selection for urban wastes using Analytic Hierarchy Process and Leopold matrix methods (CaseStudy: Malekan city)

زمينه و هدف گسترش بي رويه شهرها موجب افزايش توليد انواع پسماند در مناطق شهري شده كه علي رغم پيشرفت علوم و فناوري، مديريت آنها به يك چالش مهم تبديل شده است. هدف از اين تحقيق بررسي و انتخاب محل مناسب براي دفن پسماندهاي شهر ملكان مي باشد. روش بررسي در اين مطالعه ، معيارهاي تصميم گيري مورد نياز شامل سنگشناسي، كاربري اراضي، پوشش گياهي، مشخصات خاك، توپوگرافي (شيب)، فاصله از مناطق شهري و فاصله از جاده اصلي، آبراهه هاي اصلي و فرعي، مناطق مسكوني، چاه و قنات، گسل ها شناسايي و جمع آوري شده اند. به منظور تشكيل ماتريس مقايسه زوجي و وزن دهي لايه هاي اطلاعاتي از نرم افزار Expert Choice 11 و فرآيند تحليل سلسله مراتبي استفاده شده است. سپس در محيط GIS، با روي هم قرار دادن لايه هاي اطلاعاتي مختلف، نقشه ي مكان هاي بهينه دفن مواد زايد شهري در منطقه مدل سازي شده است. يافته ها مشخص گرديد كه مكان كنوني جمع آوري پسماند شهر ملكان از شرايط كافي براي دفن پسماند برخوردار نمي باشد و براي انتخاب محل مناسب علاوه بر بررسي تاثير معيارهاي دخيل لازم است از بازديدهاي ميداني و ارزيابي هاي زيست محيطي هم استفاده گردد تا در نهايت مناسب ترين محل براي دفن پسماند انتخاب گردد. بحث و نتيجه گيري بر اساس نتايج اين تحقيق 8 پهنه مناسب انتخاب شد كه براساس بازديدهاي ميداني 4 مورد از آنها حذف گرديد. براي سامان دهي پسماندهاي توليدي منطقه، چهار پهنه انتخاب شده با استفاده از روش ماتريس ليوپولد مورد ارزيابي زيست محيطي قرار گرفت و در نهايت پهنه شماره 4 واقع در شرق روستاي قلعه جوق به عنوان گزينه برتر معرفي شد.

Background and Objective: Uncontrolled urban expansion in country cause to increasing of waste production in the cities and became to an important issue despite the progress of science and technology. The purpose of this study is to investigate and select a suitable location for landfill in Malekan city. Method: In this study, the required criteria including lithology, land use, vegetation, soil characteristics, topography (slope), distances from urban areas and away from the main road, the main and secondary canals, residential areas, wells and aqueducts, faults have been identified and collected. To form a pair wise comparison matrix and the weight of information layers determined by using of the Expert Choice 11 software and analytic hierarchy process. Then the appropriate zones have been modeled by overlaying of different layers in GIS media. Findings: It was found that the current waste disposal site of Malekan city does not have sufficient conditions for waste disposal and in order to select a suitable location, in addition to addressing the impact of the included criteria, it is necessary to use field visits and environmental assessments to finally select the most suitable place for landfilling. Discussion and Conclusion: As a result, 8 zones have been selected that 4 of them were eliminated based on field visits. Finally in order to planning of the studied area waste, the candidate zones were evaluated by the Leopold matrix and finally the zone number 4 located on the east of Qalejogh village has been selected as a best location for landfill of Malekan urban waste.