مباني تعهد اطلاع‌رساني پزشك به بيمار نسبت به مخاطرات درمان

Basics of the Physician's Duty of Notification to Patient about the Risks of Treatment

زمينه و هدف: در سال‌هاي اخير، تعهد اطلاع‌رساني پزشك به بيمار نسبت به مخاطرات درمان، به عنوان اصلي‌ترين و مناقشه‌انگيزترين بخش از انديشه رضايت آگاهانه در نظام‌هاي حقوقي مختلف مورد توجه و بررسي قرار گرفته است. هدف از اين مطالعه، تحليل مباني تعهد پزشك به اطلاع‌رساني به بيمار در خصوص مخاطرات درمان در نظام‌هاي حقوقي و ارزيابي آن‌ها به منظور يافتن مبنايي مناسب در حقوق ايران است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه، يك مرور كتابخانه‌اي به روش توصيفي ـ تحليلي و با رويكرد تطبيقي است. ابتدا متون موجود در زمينه تعهد اطلاع‌رساني پزشك به بيمار نسبت به مخاطرات درمان در نظام‌هاي حقوقي آمريكا و فرانسه، مورد مطالعه قرار گرفته و تلاش شده است تا با تحليل مباحث مطرح‌شده، مبناي اين تعهد استخراج و تبيين گردد. يافته‌ها: نظام حقوقي آمريكا، تعهد اطلاع‌رساني پزشك در خصوص مخاطرات درمان را به عنوان لازمه خودمختاري بيمار محسوب نموده و براي آن ماهيتي ذاتاً حقوقي قائل مي‌باشند، ولي در نظام حقوقي فرانسه آن را از ضروريات تأمين كرامت و منزلت انساني برمي‌شمارند و براي آن ماهيتي ذاتاً اخلاقي قائل هستند. در كنار اين مباني، انديشه‌هاي مصونيت جسم انسان و حسن نيت نيز در برخي نظام‌هاي حقوقي مطرح شده‌اند. با توجه به مباني فقهي و اخلاقي حقوق ايران، پذيرش انديشه كرامت ذاتي انساني به عنوان مبناي نظري تعهد اطلاع‌رساني پزشك به بيمار، با حقوق ايران سازگارتر است. ملاحظات اخلاقي: گزارش‌دهي‌ها و استناد به مقالات و متون مورد استفاده، مبتني بر صداقت و امانتداري و با ذكر منابع مورد استفاده و بدون هرگونه سوگيري و يا تحريف يافته‌ها مي‌باشد. نتيجه‌گيري: پذيرش مبناي اخلاقي، يعني كرامت ذاتي انساني براي تعهد اطلاع‌رساني پزشك به بيمار در خصوص مخاطرات درمان و اقامه دعوي مسؤوليت پزشك بر مبناي تقصير اخلاقي، مي‌تواند زمينه را براي جبران كامل خسارات مادي و معنوي بيمار فراهم نمايد. كلمات كليدي:

Background and Aim: In recent years, the physician's duty of notification to the patient about the risks of treatment has been considered as the main and most controversial part of the doctrine of informed consent in various legal systems; The purpose of this study is to analyze the basis of physician's duty to inform the patient about the risks of treatment in legal systems and their evaluation, in order to find a suitable basis in Iranian law. Materials and Methods: This study is a library review with the descriptive-analytical method and a comparative approach; The existing texts on the physician's duty to inform the patient about the risks of treatment in the American and French legal systems have been studied and with analysis of the issues raised, attempted to extract and explain the basis of this duty. Findings: The American legal system considers the duty to inform the physician about the risks of treatment, as a requirement of the patient's autonomy and believes it to have a legal nature; But in the French legal system, it is considered a necessity for human dignity and is considered to be inherently moral nature; In addition to these basics, the ideas of human body immunity and good faith have also been introduced in some legal systems. According to the jurisprudential and moral principles of Iranian law, accepting the doctrine of inherent human dignity as the theoretical basis of the physician's duty of notification to the patient is more compatible with Iranian law. Ethical Considerations: The reports and citations to the articles and texts are based on honesty and trustworthiness, and with mentioning the sources used and without any bias or distortion of the findings. Conclusion: Acceptance of the moral basis, that is the human dignity, for the duty of the physician to inform the patient about the risks of treatment and litigate a physician liability claim based on moral fault, can provide the basis for full compensation for material and moral damages.