مروري بر رويكردهاي جايگزين براي الگوي كلاسيك حضور صحن هاي در هنرهاي نمايشي

Alternative Approaches to the Classic Model of Stage Presence in Performing Arts: A Review

حضور صحنه‌اي در سنت‌هاي تياتري، در آنچه كه "الگوي كلاسيك حضور" ناميده مي‌شود، به‌طور كلي به عنوان توانايي بازيگر منفرد براي مسحور كردن مخاطب درك مي‌شود (شرمن ، 2016). مطابق چنين الگويي، حضور به عنوان مزيت و ويژگي برتر اجراگر ماهر ، ناشي از كاريزماي ذاتي و رژيم‌هاي آموزشي او پنداشته مي‌شود. حضور در صحنه چه به مثابه نوعي نيروي ذاتي و چه به عنوان عملي ماهرانه توصيف شود، اجراگر اشغال كننده‌ي موقعيت قدرت خواهد بود و مخاطبان به عنوان گيرندگاني صرف، بدون اختيار عمل مي‌كنند. آيا حضور داراي كيفيت زيبايي ذاتي است، يا بهتر بگوييم حالتي ذهني است كه هم مخاطب و هم بازيگر مي‌توانند آن را به اشتراك بگذارند و تجربه كنند؟ برخي از محققان معتقدند كه حس حضور صحنه‌اي از تعامل با مخاطب و زمينه به وجود مي آيد ، و مخاطبان و اجراگران با حضور توامان فوق‌العاده‌ي خود، رويداد اجرا را تشكيل مي‌دهند (زاريلي 2009 ، 2012 ؛ فيشر-ليخته ، 2012)، و برخي ديگر ادعا مي‌كنند مخاطبان و اجراگران مسيوليتي برابر در شكل‌گيري ادراك از اجرا دارند(هايم ، 2016). از طريق تحليل انتقادي از ادبيات موجود، اين كار چارچوبي بوم‌شناختي براي مطالعه حضور صحنه‌اي فراهم مي‌كند. با دور شدن از الگوي كلاسيك، جهت‌هاي محتمل روش‌شناختي بيشتري براي درك جامع‌تر از پديده‌ي حضور صحنه‌اي پيشنهاد داده مي‌شود

Historical drama has always been one of the important fields in dramatic literature. Focusing on that in contemporary Iran has led to the emergence of “Qajarism” in which contemporary dramatic literature deals with life during the Qajar period in the context of its historical events. This study tries to address the social contexts of the emergence and spread of this type of drama in the mid-seventies to mid-eighties in Iran. In this research, Georg Lukacs views have been used to analyze this emerging phenomenon. According to Georg Lukacs, and within the framework of his theory of reflection on art, historical dramas are dynamic reflections of concrete historical contrasts that provide the audience with the ground for understanding contemporary social concepts. This contrast has been reflected in the case of contemporary plays centered on the Qajar period and especially the constitutional era in the context of the confrontation between tradition and modernity and the process that has taken place in contemporary Iran. In this research, after examining Georg Lukacs views on historical drama and its characteristics, new historical contexts that have led to the emergence of this type of drama will be examined and the manner of this social reflection in the researched works will be examined.