رويكردي جامعه‌شناختي به رسالت هنرمند متعهد؛ نمونه مطالعاتي: نقاشي‌هاي نهضت بيداري اسلامي

Sociological Approach to Mission of Committed Artist; Case Study: Painting of Islamic Awakening Movement

رسالت هنرمند و نقش هنر در جامعه، از پرسش­ هاي هميشگي هنر به‌شمار مي ­آيد كه از گذشته‌هاي دور در ميان انديشمندان موضوع بحث بوده است. در يك سوي اين ماجرا نظرية هنر براي هنر قرار دارد و در سوي ديگر اين طيف، نظرية هنر مفيد يا كاركرد اجتماعي جاي دارد. در تمامي اين چالش‌ها، نقش هنر در جامعه و رسالت هنرمند مورد سؤال بوده است. سؤال پژوهش آن است كه چه تفاوت‌هايي ميان برداشت مخاطب عام و مخاطب خاص از مفهوم زيبايي اثر هنري وجود دارد؟ نمونه مطالعاتي پژوهش شامل 10 نمونه است كه از ميان آثار نقاشي‌هاي نهضت بيداري اسلامي انتخاب شده‌اند. افراد شركت‌كننده در آزمون در دو گروه دسته‌بندي شدند: 1- مخاطب خاص: هنرمندان حرفه‌اي فعال در خلق آثار هنري و دوستداران حرفه‌اي هنر و 2- مخاطب عام: علاقه‌مندان عمومي به آثار نهضت بيداري اسلامي. در اين آزمون، از روش آلفاي كرونباخ براي محاسبة قابليت اعتماد استفاده شده است. در اين حالت، هماهنگي دروني ابزار اندازه‌گيري و پرسشنامه طراحي شده مورد نظر است. براي محاسبة ضريب آلفاي كرونباخ، ابتدا واريانس نمره‌هاي هر يك از سؤال‌هاي پرسشنامه و سپس واريانس كل محاسبه شده است. بر اساس فرمول مربوط، مقدار ضريب آلفا محاسبه مي‌شود. در آزمون 404 پرسش‌شونده، در گروه نخست 173 نفر؛ و در گروه دوم 231 نفر شركت كرده‌اند. نتايج پژوهش تأكيد دارد كه همان‌طور كه انس با مردم و توجه ويژه به جايگاه هنرمند و رسالت فرهنگي و اجتماعي او، رمز پايايي و ماندگاري هنر اسلامي بوده است. هنرمند متعهد براي ايفاي رسالت اجتماعي خود، لازم است ضمن رعايت مفاهيم، اصول و ارزش‌هاي هنري، آثاري قابل درك براي مخاطب عام طراحي و توليد كند.

The mission of the artist and the role of art in society is one of the constant questions of art that has been discussed among academicians since beginning of the contemporary art history. The spectrum begins with the art for art sake theory and continues to the l’art utile theory. The research question is what are the differences between the general and special audience perceptions of the concept of the beauty of artwork? The case study includes 10 samples that have been selected from the paintings of the Islamic Awakening Movement. Participants in the test were divided into two groups: 1- Special audience: The professional artists and and the professional art lovers. 2- General audience: Public interested in the works of the Islamic Awakening Movement. In this test, Cronbach's alpha method is used to calculate reliability. The population includes 404 participants including 173 participants in the first group; and 231 participants in the second group. The results of the research emphasize that just as friendship with people and special attention to the status of the artist and his cultural and social mission has been the key to the eternity and permanence of Islamic art. In order to fulfill its social mission, a committed artist needs to design and produce works that are comprehensible to the general public while observing artistic concepts, principles and values.