تجزيه ژنتيكي عملكرد علوفه و صفات مرتبط در ارزن مرواريدي

Genetic analysis of forage yield and related traits in pearl millet

ارزن مرواريدي (Pennisetum glaucum L.) يكي از گياهان مهم مناطق گرم و خشك است كه به ­منظور توليد دانه و علوفه كشت مي‌شود. با توجه به دگرگشني و هتروزيس بالا، بررسي تركيب‌پذيري و انتخاب والدين بر اساس آن يكي از مهم‌ترين مراحل اصلاح ارزن مرواريدي است. به­ منظور مطالعه تركيب‌پذيري عمومي لاين‌هاي ارزن مرواريدي، تعداد ده لاين در خزانه پلي‌كراس تلاقي داده شدند و سپس خانواده‌هاي ناتني حاصل به­ همراه رقم شاهد در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد روز تا گلدهي، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ، تعداد پنجه، عملكرد علوفه تر و عملكرد ماده خشك بود. نتايج تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه تنوع ژنتيكي قابل ملاحظه‌اي براي صفات مورد بررسي وجود دارد. برآورد وراثت‌پذيري از 53/86درصد براي صفت عملكرد علوفه خشك تا 99/23 درصد براي صفت تعداد پنجه متغير بود. اين نتايج نشان داد كه واريانس افزايشي سهم قابل­توجهي در كنترل صفات مورد بررسي در اين جمعيت داشت و بنابراين مي‌توان از آن در برنامه‌هاي اصلاحي استفاده كرد. بررسي تركيب‌پذيري لاين‌ها نشان داد كه لاين شماره 2 براي صفات تعداد روز تا گلدهي، ارتفاع بوته و تعداد برگ، لاين شماره 3 براي صفت قطر ساقه، لاين‌هاي شماره 4، 7 و 8 براي صفت تعداد پنجه و لاين شماره 7 براي صفات عملكرد علوفه تر و ماده خشك، بهترين تركيب‌شونده‌هاي عمومي بودند و بنابراين امكان استفاده از آن‌ها به‌عنوان والدين تلاقي­ ها براي اصلاح جمعيت مورد مطالعه وجود دارد.

Pearl Millet (Pennisetum glaucum L.) is one of the most important crops in arid and semi-arid regions that is cultivated for grain and forage. Due to cross pollination and high heterosis, selection of parents based on combining ability is one of the most important steps in pearl millet breeding programs. To study the general combining ability (GCA) of pearl millet lines, a set of 10 lines were crossed in polycross nursery and the resulting half-sib families (HS) along with a check variety were evaluated in a randomized complete block design with four replications. The studued traits included days to flowering, plant height, stem diameter, number of leaves, number of tillers, fresh forage yield and dry matter. The results of analysis of variance and comparison of means showed that there was considerable genetic diversity for the studied traits. Estimated heritability ranged from 53.86% for dry forage yield to 99.23% for number of tillers. These results showed that additive variance had a significant role in controlling the studied traits in this population and therefore it can be used in breeding programs. Combining ability showed that line 2 for days to flowering, plant height and number of leaves, line 3 for stem diameter, lines 4, 7 and 8 for number of tillers and line 7 for fresh forage and dry matter yield were the best general combiner and could be used as the parents of crosses to improve the studied population.