اشتغال غيررسمي و فقر خانوارهاي شهري و روستايي در ايران

Informal Employment and Poverty of Urban and Rural Households in Iran

عدم‌حمايت بخش تأمين اجتماعي و عدم وجود قوانين بازار كار در اشتغال غيررسمي موجب شده است اين انتظار قوت بگيرد كه فقر در خانواري كه سرپرست آن خانوار اشتغال غيررسمي را برمي‌گزيند بيشتر از خانواري است كه سرپرست خانوار در بخش رسمي مشغول به كار است. ازاين‌رو در اين پژوهش سعي شد تا اثر اشتغال غيررسمي به همراه ساير عوامل مؤثر بر فقر خانوارها بررسي شود. بدين منظور، با بهره‌گيري از ريز داده‌هاي طرح هزينه و درآمد خانوارهاي شهري و روستايي در سال 1397، نخست، خط فقر بر پايه روش 66 درصد ميانگين سرانه­ي مخارج خانوارها به تفكيك استاني براي مناطق شهري و روستايي محاسبه و خانوارهاي فقير شناسايي شد. سپس با توجه به شاخص ارائه‌شده در اين پژوهش، نوع اشتغال سرپرستان خانوارها به لحاظ رسمي و غيررسمي مشخص شد. در پردازش اوليه داده‌ها، مقايسه‌ي ميان خانوارهايي كه سرپرستان شاغل دارند نشان داد كه بيشترين ميزان فقر مربوط به خانوارهاي با سرپرست شاغل در مشاغل غيررسمي است. در ادامه، برآورد الگوي پژوهش با متغير وابسته‌ي محدود بر مبناي داده‌هاي شبه تابلويي و به روش اثرات تصادفي در رگرسيون لجستيك در قالبي جداگانه براي 13248 خانوار شهري و 13115 خانوار روستايي در 31 استان انجام شد. نتايج نشان داد اشتغال غيررسمي سرپرست خانوار اثر مستقيم بر احتمال فقر خانوار دارد و ميزان تأثيرگذاري در مناطق شهري بيش از مناطق روستايي است. همچنين متغيرهاي تحصيلات، سن و جنسيت سرپرست خانوار تأثير معكوس و متغيرهاي مجذور سن و بُعد خانوار با اثري مستقيم بر احتمال فقر خانوار همراه است. بدين نحو كه اثرگذاري مطلوب تحصيلات و سن؛ و تأثير نامطلوب بُعد خانوار بر احتمال فقر خانوارها در مناطق شهري بيش از مناطق روستايي است

The lack of social security supports and labor market laws in informal employment has strengthened the expectation that poverty in a family in which the head of the household chooses informal employment is greater than in a family in which the head of the household works in the formal sector. Hence, this study attempts to investigate the effect of informal employment with other factors affecting household’s poverty. To this aim, by using the microdata plan of costs and incomes of urban and rural households in 2018, first, the poverty line was calculated based on 66% of the average annual household expenditures by provincial division for urban and rural areas; and poor households were identified as well. Then, according to the presented index in this study, heads of households' employment types were formally and informally determined. In the primary data processing, a comparison between households with employed heads showed that the highest poverty rates were for households whose heads work in informal employment. Next, the estimation of the research model with the dependent variable limited to the basis of pseudo-panel data and random effects in logistic regression was performed in a separate format for 13248 urban households and 13115 rural households in 31 provinces. The results showed that the informal employment of the head of the households has a direct effect on the possibility of household poverty and the rate of influence in urban areas is higher than in rural areas. Furthermore, the head of the household's education, age, and gender have an indirect effect; and the square number of age and size of the household variables have a direct effect on the probability of household poverty. In such a way that the desired effect of education and age, and the undesired effect of the household dimension on the probability of household poverty in urban areas is greater than in rural areas.