اثر حقوقي شرط داوري در دعاوي نفتي ايران – امريكا

Legal effect of arbitration clause in US-Iran oil lawsuits

هر چند رسيدگي به دعاوي و رفع اختلاف بين طرفين آن به طور معمول به وسيله قضات منتخب حكومتي به صورت رسمي صورت مي‌گيرد اما گاه اين موضوع ممكن است از سوي اشخاصي كه طرفين نسبت به انتخاب و رأي آنها با يكديگر تراضي كرده‌اند به عمل آيد. بنابراين در كنار رسيدگي قضايي به دعاوي يك نوع دادرسي خصوصي وجود دارد كه آن را داوري مي‌نامند كه البته اين داوري داراي انواع گوناگوني است كه به داوري هاي داخلي و بين المللي ، موردي و سازمان يافته و داوري مدني و تجاري و ... تقسيم مي گردد. يكي از موضوعاتي كه در رويه داوري بين‌المللي مورد بحث قرار گرفته مسئله دعاوي نفتي ميان ايران – امريكا است كه در پي انقلاب ايران و لغو قراردادهاي سرمايه‌گذاري از سوي كشور ميزبان براساس توافق طرفين در كشور الجزاير كه به بيانيه هاي اول و دوم الجزاير معروف است، حاصل شد كه در نتيجه رجوع به مكانيزم داوري، رويه داوري بين‌المللي از غرامت كامل به غرامت معقول تحول شده و با توجه به اوضاع و احوال موجود حكم به جبران خسارت از سوي داوران منتخب داده شده است. كه البته مكانيزم داوري در اين خصوص از نوع داوري هاي بين المللي موردي است كه از طريق تاسيس ديوان داوري ايران – آمريكا در شهر لاهه به موضوعات مورد اختلاف رسيدگي مي نمايد.

Although litigation and dispute resolution between the parties is usually formally conducted by elected government judges, this may sometimes be done by persons whom the parties have agreed on their choice and vote. Therefore, in addition to judicial litigation, there is a type of private litigation called arbitration, which of course has various types that are divided into domestic and international, case and organized arbitration, civil and commercial arbitration, and so on. To be. One of the issues discussed in the international arbitration procedure is the issue of oil disputes between Iran and the United States following the Iranian revolution and the cancellation of investment agreements by the host country based on the agreement of the parties in Algeria, known as the first and second Algerian statements. It was found that as a result of referring to the arbitration mechanism, the international arbitration procedure has changed from full compensation to reasonable compensation and according to the current situation, the compensation has been ordered by the selected arbitrators. Of course, the arbitration mechanism in this regard is a case of international arbitration, which deals with disputes through the establishment of the Iran-US Arbitration Court in The Hague.