عنوان مقاله :
تغييرات تنوع و فراواني پرندگان آبزي زمستان گذران در مناطق حفاظت شده در مجموعه تالاب بين‌المللي انزلي
عنوان به زبان ديگر :
Changes in the diversity and abundance of wintering waterbirds within protected areas in Anzali International Wetland complex
پديد آورندگان :
عاشوري، عباس فاقد وابستگي سازماني , يوسفي، مسعود دانشگاه تهران، ايران - دانشكده منابع طبيعي - گروه محيط زيست , حسيني طايفه، فرهاد سازمان حفاظت محيط زيست، تهران، ايران - پژوهشكده محيط زيست و توسعه پايدار - گروه تنوع زيستي و ايمني زيستي
كليدواژه :
تنوع , فراواني , پرندگان آبزي و كنارآبزي , زمستان‌گذران , سرشماري , تالاب انزلي , گيلان
چكيده فارسي :
پرندگان آبزي و كنارآبزي از جمله آسيب پذيرترين گونه هاي پرندگان به شمار مي آيند و تغييرات غناي گونه‌اي و جمعيت آنها شاخص مهمي جهت نشان دادن كيفيت و اهميت بوم سازگان‌هاي آبي هستند. جمعيت پرندگان آبزي و كنارآبزي به شدت در حال كاهش است و در سال‌هاي اخير تعداد بيشتري از آنها وارد فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت (IUCN) شده‌اند. بنابراين ضروري است تا نحوه تغييرات جمعيت اين پرندگان پايش و حفاظت شوند. هدف مطالعه حاضر بررسي روند تغييرات تنوع و تراكم پرندگان آبزي و كنارآبزي مهاجر زمستان‌گذران در چهار محدوده تالابي حفاظت شده در مجموعه تالاب بين‌المللي انزلي به نام‌هاي سلكه، سرخانكل، چوكام و سياه‌كشيم است. براي رسيدن به اين هدف، از داده‌هاي حاصل از سرشماري نيمه زمستانه يك دوره 10 ساله (1382-1385 و 1387-1392) استفاده شد. همچنين در مطالعه حاضر تشابه جامعه پرندگان چهار منطقه فوق مورد سنجش قرار گرفت. براي اين منظور از شاخص تشابه موريستا و آزمون PCA استفاده گرديد. نتايج حاصل نشان داد، در مجموع 65 گونه پرنده آبزي و كنارآبزي در اين چهار منطقه شناسايي شده است. بيشترين تعداد گونه در تالاب سلكه (57 گونه) و بيشترين ميانگين فراواني جمعيت نيز در تالاب سياه‌كشيم (31504 فرد) ثبت گرديد. بيشترين و كمترين تعداد پرنده آبزي و كنارآبزي در مجموع اين چهار منطقه به ترتيب در سال 1392 (103332 فرد) و در سال 1384 (42842 فرد) شمارش شد. مرغابي‌ها با 18 گونه بيشترين تعداد گونه و اكراس‌يان و پرستوي‌دريايي‌يان با يك گونه كمترين تعداد را در بين تيره‌ها در اين مناطق در سرشماري‌هاي نيمه زمستانه دارا بودند. نتايج همچنين نشان داد، پناهگاه حيات وحش سرخانكل كمترين شباهت گونه را با ساير مناطق دارد. با توجه به غناي گونه‌اي بالا اين منطقه و نقش بيشتر آن در حفاظت از پرندگان آبزي غواص نسبت به سه منطقه‌ي ديگر (سلكه، چوكام و سياه‌كشيم)، شايسته است اين بخش از تالاب انزلي نسبت به گذشته مورد حفاظت بيشتر قرار گيرد. اجراي برنامه هاي مديريت جامع تالاب و استقرار نظام مديريت يكپارچه بومسازگاني از جمله مهمترين راهبردها براي حفظ كيفيت و كميت اين چهار منطقه براي پرندگان آبزي و كنارآبزي زمستان‌گذران است.
چكيده لاتين :
Waterbirds are among the most vulnerable species of birds, and their species richness and population size are important indicators of the quality and conservation value of aquatic ecosystems. The populations of waterbirds are severely in decline, and in recent years more species have been added to the IUCN Red List. It is therefore imperative that the populations of these birds be monitored and protected. The purpose of the present study was to investigate the trends in the diversity and density of wintering migratory waterbirds in four protected areas in the Anzali International Wetland Complex, namely Selkeh, Sorkhankol, Choukam and Siahkieshim. To this end, data from the mid-winter census during a 10-year period (2003-2005 and 2008-2013) were used. We also compared the similarity of waterbird communities among the four protected areas using the Morista Index and PCA test. In total, 65 species of waterbirds were identified in all of these four areas of the wetland. Selkeh had the highest species richness (57 species) and Siahkeshim had the highest mean abundance (31,504 individuals). Also the highest abundance of these four areas combined was in 2013 (103,332 individuals) and the lowest was in 2005 (42,842 individuals). Anatidae were represented by the highest number of species (18 species) and Threskiornithidae and Sternidae families were lowest with one species each. The results of Morista Index and PCA test also revealed that, Sorkhankol wildlife refuge had the least similarity with the other protected areas based on species richness. The results suggest the importance of the Sorkhankol area for providing habitats and supporting diving waterbird species, in particular its value for diving ducks. So, this part of Anzali Wetland may need to be protected more than before. Implementation of comprehensive wetland management plans and establishment of integrated ecosystem management systems are among the most important strategies for preserving these four areas for aquatic birds and overwintering.
عنوان نشريه :
زيست شناسي جانوري تجربي
