بررسي عهدنامه اميرمؤمنان(ع) به مالك اشتر از منظر كاركردهاي فقه سياسي

فقه سياسي در مواجهه با چالش‌هاي عصر حاضر نيازمند تبيين دقيق مباني خويش است تا بتواند كارآمدي خود را در عرصه‌هاي اجتماعي به اثبات رساند. از جملۀ رويكردهاي مورد توجه در اين خصوص، رهيافت مقاصد محور به فقه است. دستيابي به رويكرد مقاصد محور نيازمند شناسايي مقاصد شريعت و اهداف دين از منابع فقهي و تبيين كاركرد آن در فرايند استنباط است، امري كه نوشتار حاضر با روش توصيفي و تحليلي، با مطالعه موردي اهداف شريعت درعهدنامۀ اميرمؤمنان(ع) بررسي كرده است. در اين راستا نامه 53 نهج‌البلاغه از منظر كاركرد فقه سياسي در دو جنبه مورد توجه قرار گرفته است. اول؛ بحث شناخت مقاصد شريعت در فقه سياسي كه در اين نامه با توجه به محتوا و فضاي صدور آن مي‌توان مقاصدي مانند عبوديت، عدالت، اعتدال و نفي استكبار ورزي، حفظ امنيت و رفق و مدارا را رديابي كرد. توجه به ابعاد اين مقاصد مي‌تواند ويژگي‌هاي يك حاكم ديني و تفاوت نظام سياسي الهي را از ساير نظام‌هاي سكولار روشن سازد. دومين كاركرد اين نامه نيز در مسائل فقه سياسي با بررسي اصل اوليه در برخورد مسلمانان با غيرمسلمانان كه از مباحث بنيادين جهاد در اسلام است موردتوجه است و حاصل آن با توجه به سخنان اميرمؤمنان(ع) و تحليل نصوص ذيل مقاصد شريعت، برگزيدن اصالت صلح در عرصه روابط بين‌الملل فقه سياسي است.