واژه بست هاي ضميري در بَشاگَردي شمالي و جنوبي: تحليلي رده شناختي

مطالعۀ واژه بست به عنوان عنصري وابسته و بينابينِ دو ردۀ تكواژيِ «واژۀ مستقل» و «وند» كه به طور هم‌زمان پاره اي از ويژگي هاي مشترك هر دو رده را به نمايش مي گذارد، از دهه هاي گذشته كانون توجه رهيافت هاي گوناگونِ زبان شناسي و موضوع بررسيِ صاحب‌نظران در حوزه هاي مختـلف زباني بوده است. از آن مـيان، رده شناسانِ زبان نيز با تمركز بر مشخّصه هاي مميّز و نيز كشف و ارائۀ پارامترهاي جهاني براي واژه بست ها، نقش بسزايي را در شناسايي، تحليل و تبيينِ رفتارهاي رده شناختي آنها ايفا نموده اند و بدين سبب، گام هاي بسيار مؤثري را در پيشبُرد مطالعاتِ اين واحدِ زباني برداشته اند. نظر به جايگاهِ تعيين كننده و اهميتِ غيرقابل انكارِ مطالعۀ گونه هاي زبانيِ كمتر كاويده در پژوهش هاي رده شناختي، پژوهش حاضر درصدد است تا واژه بست هاي ضميري در بَشاگَردي شمالي و جنوبي را بر اساس الگوي رده شناختي و پارامترهاي جهانيِ آيْخِنْ والْد (2003) ارزيابي و تحليل نموده و از اين رهگذر، به تبيين نظريِ ماهيّت، ويژگي ها، گرايش ها و رفتارِ رده شناختي آنها دست يابد. در اين راستا، پيكرۀ زباني مورد نياز پژوهش به صورت ميداني و به شيوۀ توزيع پرسشنامه، بازگردانيِ ساختارها و جملات هدفمند و نيز ضبط گفتارِ آزادِ هشت گويشورِ (پنج مرد و سه زن) بومي، ميانسال به بالا، بي سواد و ساكن دائم در منطقه و در محيط طبيعي كاربرد زبان گردآوري، آوانويسي و تحليل گرديد. بر پايۀ فرضيۀ اوليۀ نگارندگان، ماهيّت، گرايش ها و رفتارِ عناصر مورد بررسي در بَشاگَردي، همسو با جهاني هاي پيشنهاديِ آيْخِنْ والْد (2003) براي واژه بسـت هاست. يافته هاي پژوهش هم آشكارا نشان دهندۀ آن است كه ويژگي هاي جهاني و گرايش ها و رفتارهاي رده شناختيِ واژه بست ها نظير آزادي در ميزبانْ گزيني، ناهم ارزي با واژۀ واجي، هم ارزي با واژۀ نحوي، وقوع پس از همۀ انواع وندها و برخورداري از انسجام واجي، واج آرايي، ساختار زنجيري، آرايش نحوي، گـسترۀ نحوي و قواعد نحـويِ منحـصربه فرد در واژه بست هاي بَشاگَردي نيز با امكان ارائۀ تبيين هاي نظري براي آن ويژگي ها و گرايش ها تبلور مي يابد. از اين رو، پارامترهاي رده شناختيِ الگوي مورد استناد پژوهش، فرضيۀ نگارندگان و در نتيجه، واژه بست بودنِ همۀ عناصر مورد بررسي را تأييد حداكثري مي نمايد.