شناسايي مناطق پر تعارض انسان و خرس قهوه‌اي (Ursus arctos) در استان مازندران

Identifying human-brown bear (Ursus arctos) conflicts areas in Mazandaran province

امروزه تقابل انسان و حيات وحش از چالش‌هاي مهم در حفاظت از تنوع زيستي قلمداد مي‌شود. افزايش اين تعارض‌ها موجب افزايش نگرش منفي توسط مردم محلي نسبت به حيات وحش شده كه پي‌آمد آن افزايش قابل توجه شكار غيرقانوني اين دسته از گونه‌ها به‌ويژه در مناطقي كه تراكم بالاي جمعيت انساني و حيات وحش دارد، شده است. اين مطالعه با هدف تعيين مهم‌ترين محدوده‌هاي تعارض‌هاي خرس قهوه‌اي با انسان و دارايي‌هاي انسان در استان مازندران و همچنين شناسايي توزيع مناطق با خطر بالقوه بالاي حملات اين گونه جهت مديريت تعارض‌ها و تقابل اين گونه و مردم محلي مناطق كوهستاني در اين استان به انجام رسيد. داده‌هاي تعارض از طريق پرسشنامه و بررسي‌هاي ميداني جمع‌آوري شد. متغيرهاي مورد استفاده در مدل‌سازي شامل تركيبي از متغيرهاي زيستگاهي و انساني بوده است. در اين مطالعه 150حمله از خرس‌هاي قهوه‌اي به انسان و دارايي‌هاي انسان ثبت شد كه شامل 16 حمله به انسان، 67 حمله به باغ‌هاي ميوه، 19 حمله به دام‌هاي اهلي و 48 مورد تخريب كندوهاي زنبور عسل بوده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه بيشترين تعارض‌ها در فصل بهار و پاييز صورت گرفته است. همچنين نتايج اين مطالعه نشان داد كه مهم‌ترين عوامل در بروز تعارض‌ها متغيرهاي ارتفاع از سطح دريا، فاصله تا روستا و وجود باغ‌هاي ميوه بوده است. بيشترين تعارض‌ها با انسان و سرمايه‌هاي انساني در گستره 150 تا 3000 متر بروز مي‌كند. از سوي ديگر وجود باغات ميوه در اطراف روستاها عامل معناداري در جذب خرس‌ها شناسائي شد.

Today, human and wildlife conflict, especially big carnivores such as brown bear, is one of the most challenges and difficulties in biodiversity conservation. Increasing the conflicts have resulted in increasing the negative attitude of local people toward the wildlife and as a result of that leads to increasing poaching of carnivores, especially in an area such as Mazandaran Province which has a high density of human and wildlife. We conducted this study by identifying the area with a high conflicts between the bear and human and human assets in Mazandaran Province. Moreover, we used field observation data to diagnose the distribution of mountainous areas which are potentially exposed to bear attacks in the Province. We collected the bear damages data by questionnaire form and field surveys. Biogeoclimatic variables which were used in the analyses are elevation, distance to the village, the density of beehives, human footprint, the density of domestic animals and land use. We recorded 150 bear attacks to human and human properties which include 16 to human, 19 to domestic animals, 67 and 48 destruction of fruit gardens and beehives, respectively. According to the results, most conflicts are in the spring and autumn. The most important variables are elevation, distance to village and fruit gardens. According to the results, human-bear conflicts in the Mazandaran Province are in the elevation range between 150 to 3000 m. On the other hand, fruit gardens around the villages have a key role in attracting bears to human settlements.