مطالعه تنوع گونه‌اي سه زيرخانواده Dolichoderinae، Formicinae و Myrmicinae از مورچه‌ها (Hymenoptera: Formicidae) در مناطق جنگلي شمال ايران

Study on the species diversity of three ant's subfamilies, Dolichoderinae, Formicinae and Myrmicinae (Hymenoptera: Formicidae) in forest regions of northern Iran

در پژوهش حاضر تنوع گونه‌اي مورچه‌ها (Hymenoptera: Formicidae) در سه زيرخانواده‌ شامل Dolichoderinae، Formicinae و Myrmicinae در مناطق جنگلي شمال ايران شامل جنگل‌هاي دو هزار و سه هزار تنكابن، دالخاني رامسر، خوشرودپي گلوگاه، اوريم سوادكوه (استان مازندران)، ابر شاهرود (استان سمنان)، ارسباران (استان آذربايجان‌شرقي)، پارك ملي گلستان (استان گلستان) و گيسوم تالش (استان گيلان) مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع، 27 گونه مورچه از 12 جنس و سه زيرخانواده Dolichoderinae (دو گونه از يك جنس)، Formicinae (ده گونه از پنج جنس) وMyrmicinae (پانزده گونه از شش جنس) جمع‌آوري و شناسايي شدند. بر اساس نتايج اين پژوهش، بالاترين ميزان شباهت زيستگاه بين دو منطقه جنگل ابر شاهرود و پارك ملي گلستان (75%) و سپس بين جنگل دالخاني رامسر و جنگل‌هاي دو هزار و سه‌ هزار تنكابن (5/55%) به‌دست آمد. گونه‌ها‌ي Cataglyphis livida (André, 1881)، Tapinoma erraticum (Latreille, 1798) و Monomorium abeillei (André, 1881) به ترتيب با 22، 20 و 18 نمونه جمع‌آوري‌شده (درصد فراواني به ترتيب 89/6%، 26/6% و 64/5%) داراي بيشترين فراواني در بين 27 گونه جمع‌آوري شده مي‌باشند و به‌عنوان گونه‌‌‌هاي غالب در اكوسيستم‌هاي جنگلي مناطق شمالي كشور معرفي مي‌گردند.

Species diversity of ants (Hymenoptera: Formicidae) within three subfamilies Dolichoderinae, Formicinae and Myrmicinae was studied in forest ecosystems in northern parts of Iran. The sampled areas of the present research were Jangal-e 2000 and 3000 Tonekabon, Dalkhani forest in Ramsar, Khoshrudpey forest in Galogah, Urim forst in Savadkuh (Mazandaran province), Abr forest in Shahrud (Semnan province), Arasbaran forests (East Azarbaijan province), Golestan National Park (Golestan province), and Guisum forest in Talesh (Guilan province). In total, 27 species within 12 genera and three subfamilies Dolichoderinae (two species, one genus), Formicinae (10 species, five genera) and Myrmicinae (15 species, six genera) were collected and identified. Upon the results of this research, the highest niche similarity index was obtained between Abr forest and Golestan National Park (75%), and then Dalkhani forest and Jangal-e 2000 and 3000 (55.5%). Among the collected species, three species Tapinoma erraticum (Latreille, 1798), Cataglyphis livida (André, 1881) and Monomorium abeillei André, 1881 with 22, 20 and 18 collected specimens, and 6.89%, 6.26% and 5.64% of abundance percentage, respectively are dominant species in forest ecosystems in northern Iran.