نقد و بررسي انگاره سرسيداحمدخان هندي از امور متافيزيكي و مكاشفات عرفاني از ديدگاه علامه طباطبايي (ره)

سيداحمدخان هندي با اين استدلال كه دين، قول خدا است و علم فعل خدا و فعل و قول خدا نمي توانند متعارض باشند، نظريات علوم تجربي برآمده از حسّ را قطعي و غيرقابل تغيير فرض كرده، با تمثيلي قرار دادن زبان دين، اقدام به تأويل مطلق آموزه هاي ديني، امور متافيزيكي و مكاشفات عرفاني مطابق با يافته هاي علوم تجربي مي كند و با ارائه تفسيري مادي از حقيقت نبوّت، وحي، معجزات انبيا، ملائكه و شياطين، مكاشفات عرفاني، كرامات اولياء و... همگي را خرافات و اوهام تلقي مي كند. در مقابل علامه طباطبائي(ره) با ردّ اين مدعيات تفسير الفاظ را در پرتو معناي عرفي و لغوي آن ها مي داند و در تعيين مصداق به آياتي كه ناظر و مفسّر آيات ديگر است استناد مي جويد بدون اين كه آن مصداق را به گونه اي كه ما بدان انس داريم، تعيين نمايد و ضمن تبيين قانون علييّت، معجزات را در غالب و مجراي امور طبيعي لكن با تأثيرگذاري خداوند در شرايط، اسباب و زمان آن واقعه تبيين مي نمايد.