بررسي تعهدات زيست‌محيطي دولت‌ها در خصوص محصولات تراريخته در پرتو اصول حقوق بين‌الملل محيط زيست، اتحاديه اروپا و ايران

The Studying of Governments' Environmental Obligations on Genetically Modified Organism (GMO) in the light of the International Environmetal Law, European unio‎n and Iran

زمينه و هدف: كمبود مواد غذايي، تغييرات اقليمي و ديگر عوامل سبب شده تا توليد گياهان تغيير شكل‌يافته ژنتيكي (محصولات تراريخته) از دهه 90 ميلادي مورد توجه قرار گيرد. توليد اين گياهان همان‌گونه كه موجب اميدواري در رفع گرسنگي بود، به دليل تأثير احتمالي بر محيط زيست موج نگراني را نيز برانگيخت. هدف از اين تحقيق، بررسي تعهدات زيست‌محيطي دولت‌ها در حوزه محصولات تراريخته در پرتو اصول حقوق بين‌الملل محيط زيست، اتحاديه اروپا و ايران است. مواد و روش‌ها: نوشتار حاضر به شيوه توصيفي ـ تحليلي ابتدا اصول پيش‌گفته حاكم در حقوق بين‌الملل محيط زيست را بررسي مي‌كند تا دريابد تعهدات زيست‌محيطي دولت‌ها درباره محصولات تراريخته از نظر اصول حقوق بين‌الملل چگونه است و سپس رويكرد اختصاصي اتحاديه اروپا را بررسي و تطبيق داده و بالاخره گذرا اين وضعيت را در ايران مرور مي‌كند. يافته‌ها: اتحاديه اروپا برخلاف ايالات متحده ديدگاهي احتياط‌آميز توأم با سخت‌گيري در حمايت از مصرف‌كننده و محيط زيست پيش گرفته كه ريشه در اصول كلي حقوق بين‌الملل محيط زيست دارد. اصولي مانند توسعه پايدار، اقدام احتياطي، ارزيابي و اطلاع‌رساني كه به جمع رعايت مصالح دولت‌ها در دستيابي به توسعه و پيشرفت و حفظ محيط زيست مي‌انجامد، در حالي كه در ايران از سويي قوانين حمايتي از محيط زيست به صورت كارآمد تصويب نشده است و يا اين‌كه در برخي موارد محيط زيست و حمايت از آن مغفول مانده است. ملاحظات اخلاقي: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعايت اصالت متون، صداقت و امانتداري، رعايت شده است. نتيجه‌گيري: نتايج اين جستار نشان مي‌دهد كه دولت‌ها در خصوص محصولات تراريخته متعهد به رعايت اصول كلي يا عرفي توسعه پايدار، اقدام احتياطي، ارزيابي و اطلاع‌رساني بوده و رعايت اصول مزبور بهترين راهكار جهت صيانت از حقوق مصرف‌كننده و حمايت از محيط زيست است. كلمات كليدي:

Background and Aim: Food scarcity, climate change and other factors have led to the production of genetically modified crops (transgenic crops) since the 1990s. The production of these plants, as they had hoped to eliminate hunger, also raised concerns about the potential impact on the environment. The purpose of this study is to examine the Governments' Environmental Obligations on Genetically Modified Organism (GMO) in the light of the International Environmetal Law, European unio‎n and Iran. Materials and Methods: The present paper is descriptive-analytical paper and firstly examines the aforementioned principles of international environmental law in order to understand what is the environmental commitment and obligation of governments in the process of cultivation and supply for transgenic products from the perspective of international law. Then, it examines and applies the EU-specific approach and finally reviews this situation in Iran. Findings: The European unio‎n, unlike United States, has taken a cautious approach to consumer and environmental protection. This approach is rooted in the general principles of international environmental law. Principles such as sustainable development, precautionary principle and the principle of notification that bring together the interests of governments in achieving development, improvement and environmental protection, while in Iran,It has not been enacted environmental laws effectively on the GMO or in some cases the environment and its protection have been neglected. Ethical Considerations: In order to organize this research, while observing the authenticity of the texts, honesty and fidelity have been observed. Conclusion: The results show that governments are committed to adhering to the general or customary principles of sustainable development, precautionary principle and the principle of notification in the process of cultivating and supplying for Genetically Modified Organism (GMO), and adhering to these principles is the best way to safeguard consumer rights.