نسبت الهيات بالمعني الاعم با الهيات بالمعني الاخص از منظر حكيمان

دو اصطلاح «الهيات بالمعني‌الاعم» و «الهيات بالمعني‌الاخص» ناظر به دو بخش از مباحث در فلسفه اولي هستند كه در موضوع خدا و صفات او مشترك‌اند. حال سؤال اين است كه اين دو بخش چه نسبتي باهم دارند؟ آيا الهيات بالمعني‌الاخص بخشي از مسائل الهيات بالمعني‌الاعم است كه به دليل اهميت و شرافت موضوع آن از الهيات بالمعني‌الاعم افراز شده و يا الهيات بالمعني‌الاخص مبحثي جداگانه در عرض الهيات بالمعني‌الاعم است؟ آيا محتمل است الهيات بالمعني‌الاخص علم مستقلي باشد؟فيلسوفان در‌اين‌خصوص دو ديدگاه را برگزيده‌اند. ديدگاه اول، الهيات بالمعني‌الاخص را بخشي از الهيات بالمعني‌الاعم مي‌داند و به دليل اهميت و شرافت موضوع آن مستقل تدوين شده است و ديدگاه ديگر، الهيات بالمعني‌الاخص را در عرض الهيات بالمعني‌الاعم مي‌شمارد كه اين دو علم دو بخش از فلسفه اولي هستند. موضوعات مسائل الهيات بالمعني‌الاخص با برخي موضوعات الهيات بالمعني‌الاعم مشترك است، اما روش بحث در الهيات بالمعني‌الاعم با روش بحث در الهيات بالمعني‌الاخص كاملاً متفاوت مي‌باشد. ضمن اينكه از منظر فيلسوفان، براساس ضوابط منطقي در تقسيمات علوم، الهيات بالمعني‌الاخص، علم تحت الهيات بالمعني‌الاعم نيست. ملاصدرا نشان مي‌دهد كه الهيات بالمعني‌الاخص بايد علم هم‌عرض با الهيات بالمعني‌الاعم باشد كه هر يك از دو الهيات با روشي متمايز از ديگري، بخشي از فلسفه اولي را تشكيل مي‌دهند و موضوع هر دو بخش موجود بما هو موجود است.