قيمت گذاري گاز طبيعي صادراتي ايران به اروپا: كاربردي از روش ارزش بازگشتي (Netback)

قيمت گذاري كالاها در بازار آزاد و رقابتي، بدون هيچ گونه اعمال فشار بر قيمت‌ها صورت مي‌گيرد، اما ساختار بازار نفت و گاز، بر مكانيسم قيمت گذاري آن تأثيرگذار مي باشد. با توجه به كالاي راهبردي بودن نفت و گاز قيمت‌گذاري آن نيز تا حدودي متفاوت است. يكي از روش‌هاي قيمت‌گذاري گازطبيعي روش ارزش بازگشتي مي باشد كه در دهه هاي اخير در بسياري از قراردادهاي بين المللي به‌كار رفته است. اين روش قيمت‌گذاري با هدف ايجاد اطمينان خاطر براي مصرف كننده و توليدكننده و به‌منظور رقابت پذيري با سوخت جايگزين و با كسر هزينه هاي ترانزيت و انتقال گاز طبيعي از قيمت‌هاي بازاري سوخت در بازارهاي هدف صورت مي‌گيرد. در اين پژوهش، پس از محاسبه ارزش بازاري گاز براي كشورهاي هدف بازار صادراتي اروپا و همچنين عوارض عبور و هزينه انتقال، كمترين قيمت گاز صادراتي ايران به اروپا در مرز بازرگان براي كشور آلمان حدود 300 دلار در هر هزار مترمكعب محاسبه گرديده است. مقايسه قيمت‌هاي محاسبه شده با قيمت‌هاي صادراتي كنوني ايران به تركيه و عراق، نشان مي‌دهد استفاده از روش قيمت‌گذاري ارزش بازگشتي براي بازار صادراتي اروپا كاملاً توجيه پذير مي‌باشد. اين مقايسه تنها به محاسبه و برآورد قيمت در مرز ايران پرداخته و تنها از منظر اقتصادي مورد بررسي قرار گرفته است. به‌منظور صادرات گاز به كشورهاي اروپايي، افزون‌بر فراهم بودن شرايط قراردادي و قيمتي، شرايط سياسي كشور نيز عامل بسيار مهمي در چانه‌زني‌هاي بين المللي مي باشد.