هم‌سنجي دو پرده سلام نوروزي از عصر فتحعلي شاهي و ناصري با نظر به اصول هم‌ترازنمايي و برجسته‌سازي گشتالت

هم‌ترازنمايي و برجسته‌سازي دو اصل عمده از نظريه گشتالت هستند چون ذهن انسان در مواجهه با هر تركيب تجسمي طبق قانون هم گوني گشتالتي با هم ترازي يا برجسته‌سازي، ادراك را تسهيل مي‌نمايد. پرده‌هاي سلام نوروزي عصر قاجار كه با هدف بزرگ‌نمايي مقام شهرياري خلق شده‌اند، مورد مناسبي براي آزمون‌پذيري اين منظر هستند زيرا در اين پرده‌ها تجليل جايگاه فتحعلي شاه و ناصرالدين شاه مقصود اصلي نقاش بوده است. بر اين اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است: از منظر اصول هم‌ترازنمايي و برجسته‌سازي گشتالتي، دستيافت به هدف بزرگ‌نمايي مقام پادشاه در پرده‌هاي سلام نوروزي عصر فتحعلي شاهي و ناصري چگونه تأمين شده است؟ فرضيه آنكه هر دو اثر با تأكيد بر برجسته‌سازي و ويژگي‌هاي خاص پادشاهي، نسبت به مبالغه در مرتبه شاهنشاهي اقدام كرده‌اند. نتيجه به روش تحليلي تطبيقي و با بهره‌گيري از مطالعات اسنادي نشان مي دهد هريك از اين دو پرده نقاشي از مسيرهاي ديگرگوني نسبت به بازنمايي جايگاه سلطان اقدام نموده‌اند: نمونه فتحعلي شاهي بر اصل هم ترازنمايي تأكيد بيشتر دارد تا اندك برجسته سازي به كارآمده در كليت تصوير با شدت بيشتري نمود بيابد؛ درمقابل نمونه ناصري سراسر بر اصل برجسته سازي استوار شده و يكسره نسبت به متمايز ساختن مقام پادشاه اقدام نموده است بنابراين هريك از دو تركيب تصويري با تناسب متفاوتي بر اسلوب گشتالتي تكيه زده‌اند تا جايگاه اهورايي پادشاه را القا نمايند.