بررسي برخي از گزينش‌ها در متن مصحَح خالقي‌مطلق در داستان «رستم و سهراب»

نسخه‌پژوهي و تصحيح متون از دشوارترين و ظريف‌ترين زمينه‌هاي پژوهشي در گستره زبان و ادبيات فارسي است. در زمينه شاهنامه از زمان اولين تصحيح ناقص «لامسدن» تا كنون تلاش‌هاي مشكوري صورت گرفته است؛ يكي از ارجمندترين و بي‌شك بهترين تلاش‌ها، متن مصَحَح خالقي‌مطلق است. امكانات وسيع اين تصحيح نمودار كساني است كه در زمينه تصحيح دست به پژوهش مي‌يازند. در اين تصحيح با وجود محاسن بي‌نظير، گاه اندك ضعف‌هايي نيز به چشم مي‌آيد. اعتماد حداكثري به نسخه فلورانس، تصحيح‌هاي قياسي غيرضروري، بي‌توجهي به برخي تصحيف‌ها در نسخه فلورانس، عدم دريافت معناي بيت و بي‌توجهي به فضاي روايت گاه باعث شده است، وجهي نادرست و سقيم براي متن مصحح برگزيده شود. در بخش رستم و سهراب كه حدود پژوهش حاضر است، نمونه ضعف‌هاي بالا بررسي شده و با مقايسه ضبط‌هاي ديگر و بررسي‌ يادداشت‌هاي مصحح و شروح ديگر بر داستان رستم و سهراب، ضبط اصح پيشنهاد شده است و علل سقيم بودن گزينش خالقي‌مطلق ذكر شده است. در اين پژوهش مشخص شد كه در تصحيح شاهنامه، اعتماد به اقدم و اكثر نسخ مكفي نيست و گاه ضبط منحصر به فرد يك نسخه متأخر مي‌تواند مشكل‌گشا باشد.