قابليت هاي معماري ايراني اسلامي در طراحي پارچه با تأكيد بر دكوراسيون داخلي منزل

Islamic Iranian Architectural Capabilities in Textile Design with Emphasis on Interior Home Decoration

كاشي­ كاري­ هاي به‌جامانده از دوران اسلامي و تزيينات منحصربه‌فرد آن‌ها كه ازجمله مهم‌ترين مظاهر تجلي مفاهيم عميق معنوي و جلوه­ هاي فرهنگي مي­ باشند، به گنجينه­ هاي بي­ بديلي از هنر اسلامي مبدل گرديده ­اند. اين تزيينات اغلب داراي قابليت­ هاي متعددي در زمينه طراحي و ارتباطات بصري بوده و استفاده از آن‌ها در هنرهاي كاربردي معاصر، حائز اهميت است. مستندات پژوهـش حاضـر آثار معماري اسلامي به‌ويژه كاشي­كاري­هاي مسجد نصيرالملك شيراز است. مـطالعه و بــررسي نگاره ­هاي كاشي­كاري اين مسجد مي ­تواند باعث بازشناسي هويت فرهنگي آن گردد. اين مقاله با تحليل و توصيف داده­ هاي جمع‌آوري‌شده به‌صورت كتابخانه ­اي و ميداني در عرصه آرايه­ هاي تزييني اين بنا، در پي پاســخ­گـــويي به اين پرسش است كه از تزييــنات كاشي­كاري ­هاي اين بناي تاريخي چگونه مي­ توان براي طراحي پارچه و دكوراسيون داخلي منزل استفاده نمود. در اين راستا ابتدا از كاشي­ كاري ­هاي مسجد نصيرالملك عكاسي كرده و سپس به تحليل و ارزيابي نقش­ مايه­ هاي مذكور پرداخته شد. در مرحله بعد قابليت­ هاي موجود در اين نقش ­مايه­ ها براي طراحي پارچه موردبررسي قرار گرفت. درنهايت با انتخاب نقش ­هاي مناسب و انجام تغييرات روي آن‌ها، طراحي پارچه براي دكوراسيون داخلي منزل صورت پذيرفت. نـــتايج اين پژوهش نشــان داد كـه اگـرچه نقش­ مايه­ هاي مسجد نصيرالملك تا حدي متأثر از هنرهاي غربي و به‌صورت طبيعـت­ گـرا و غير انتزاعي مي ­باشند، اما اصول زيبايي­ شناسي و ويژگي ­هاي خاص سنت ايراني به ­طور ظريف و آگاهانه در اين نقوش موردتوجه هنرمندان بوده و لذا اين نقوش از قابليت­ هاي كاربردي و بصري مناسب براي استفاده در هنرهاي كاربردي ازجمله طراحي پارچه با هويت ايراني و مطابق با معيارهاي جامعه برخوردار هستند.

Tiles from Islamic times and their unique decorations are one of the main manifestations of deep spiritual concepts and cultural events, which are changed to one of the treasures of the Islamic art. These decorations have several abilities in the field of design and visual communication and are important in the contemporary applied arts. The documentation of the present research is the Islamic architectural works, especially tiles of Nasir al-Molk mosque of Shiraz. Studying and investigating the tile decorations of this mosque can help to recognize the cultural identity of it. This paper attempts to answer the question by analyzing and describing the collected data in a field and library about decorating arrays of this building. This reflects how the tile designs of this historical building can be used in textile design and interior home decoration. In this way, first we take pictures from the motifes of the tiles so they are evaluated and analyzed. In the next step, existent capabilities of these motifs be investigated for textile design. Finally, the suffiecent motifs are selected and changed and textile design for interior home decoration is performed. The findings of the research show that however most of the motifs used in Nasir al-Molk mosque of Shiraz is affected by west decorative arts and are naturally and non-abstract, but the principles of aesthetics and the specific features of the Iranian tradition have been deliberately and timidly taken into consideration by the designers of the time. So these designs have sufficient applied and visual capabilities to use applied arts, especiaaly textile design, in accordance with Iranian identity and the standards of the modern society.