ارزيابي توان مهاركنندگي اروينيا كاراتوورا توسط باكتري هاي ريزوسفر و اندوفيت

سابقه و هدف: باكتري Erwinia carotovora پاتوژن بسياري از گونه‌هاي مهم گياهي بوده و شمار فراواني از گياهان زينتي و كشاورزي مانند ذرت، برنج، گوجه فرنگي، پياز، چغندرقند و نيز سبزي‏ها را آلوده مي‌كند. اين باكتري يكي از مهمترين عواملي است كه با پيدايش پوسيدگي نرم در ساقه و غده سيب‌زميني پيش و پس از برداشت تا اندازه فراواني بازدهي گياهان را كاهش مي‌دهد. اگرچه اين بيماري در بيشتر مناطق سيب‌زميني‌كاري كشور گزارش شده است اما هنوز يك اقدام مهاري سازگار با محيط زيست براي پيشگيري از اين بيماري انجام نشده است. بنابراين شناسايي عوامل زيستي كارا در مهار بيماري پوسيدگي نرم به ويژه در قطب‌هاي كشاورزي كشور مانند استان گلستان امري ضروري به نظر مي‌رسد. بنابراين هدف از انجام اين پژوهش جداسازي و شناسايي باكتريهاي ريزوسفر و اندوفيت با كاركرد آنتاگونيستي دربرابر E. carotovora در كشتزارهاي سيب زميني روستاهاي مرزنكلا و فاضل آباد شهرستان گرگان واقع در استان گلستان بود. مواد و روش‌ها: نمونه هاي خاك، ريشه، برگ و ساقه سيب زميني روي محيط نوترينت آگار كشت داده شده و پس از گرماگذاري پرگنه‌هاي رشدكرده از نظر ريخت شناسي بررسي شدند. پس از ناب‌سازي پرگنه‌ها، در آغاز شناسايي جدايه‌ها با انجام رنگ‌آميزي گرم و بررسي توانايي ساخت اسپور انجام شد. كاركرد آنتاگونيستي جدايه ها به روش پخش از چاهك در آگار بررسي شد. در اين روش پليت‌ها در دماي اتاق براي 3 تا 5 روز گرماگذاري شده و هاله نبود رشد در پيرامون چاهك‌ها اندازه‌گيري شد. براي بررسي ساخت ماده‌ پادزيست در جدايه هاي آنتاگونيست از آزمون كلروفورم بهره‌گيري شد. براي شناخت سرشت و زاد ماده‌ پادزيست از آزمون هاي كاتالاز و حساسيت به پروتئازها بهره‌گيري گرديد. سپس پايداري گرمايي ماده‌ پادزيست و اثر pH روي كاركرد مهاركنندگي آن سنجيده شد. جدايه هاي با كاركرد آنتاگونيستي بيشتر بر پايه تعيين توالي ژن 16S rRNA شناسايي شدند. يافته‌ها: سرهم 42 سويه‌ باكتريايي به ترتيب از ريشه (13)، برگ (7) ساقه (5) و خاك ريزوسفر (17) جدا شد. در ميان جدايه‌ها، 33 جدايه گرم مثبت و 9 جدايه گرم منفي بودند. بر پايه نتايج به دست آمده از بررسي كاركرد آنتاگونيستي جدايه‌ها، 8 جدايه دربرابر E. carotovoraكاركرد آنتاگونيستي از خود نشان دادند كه همگي باسيل گرم مثبت اسپوردار بوده و جنس باسيلوس بودند. كاركرد مهاري جدايه‌ها با يافته هاي به دست آمده از آزمون كلروفورم همخواني داشت. در برابر گواه آزمايش، جدايه‌ با هاله‌ نبود رشد بزرگتر، ماده‌ پادزيست بيشتري ساخت. در آزمون كاتالاز آشكار گرديد كه سرشت ماده‌ پادزيست ساخته شده در جدايه‌ها پراكسيدئيدروژن ندارد. آن‏ها پس از تيمار با پروتئازها ناكارا شدند كه نشان مي‌‌‌دهد، سرشت آنها پروتئيني است. توان پادزيستي و مهاركنندگي آبگونه رويي كشتگاه اين جدايه ها در دماي 100 درجه سانتي‌گراد از ميان رفت و بهترين نشان مهاركنندگي را در pH 7 تا 8 داشتند. جدايه‌هايي كه بيشترين كاركرد مهاري را دربرابر E. carotovoraداشتند، بر پايه توالي ژن16S rRNA شناسايي شدند. پس از بررسي توالي نوكلوتيدي آن ژن آشكار شد كه اين جدايه‌ها به ترتيب بيش از 90 درصد به Bacillus subtilis سويه ZWQ-1 و Bacillus Mycoides سويه 29B-B9 همانندي دارند.نتيجه‌گيري: از آنجايي كه در اين پژوهش جدايه‌هاي داراي بهترين نشان مهاركنندگي دربرابر E. carotovora از جنس Bacillus بودند، شايد بتوان از توان بازدارندگي اين باكتري‌ها براي مهار زيستي بيماري‌هاي گياهي بهره گيري كرد، وانكه براي داوري بهتر در باره كاركرد آن‌ها انجام آزمايش‌‌هاي بيشتر در گلخانه و كشتزارها پيشنهاد مي‌گردد.