مدل هاگت و تحليل منازعات منطقه اي: مطالعه موردي جنگ ايران و عراق

Geoplitics and Regional Conflict Expansion: Case study: The Iran –Iraq war.

علل و عوامل، ريشه‌ها و تداوم منازعات ميان دولت‌ها و پيامدهاي ناشي از آن، از جايگاه مهمي در نظريه‌هاي ژئوپليتيك برخوردار است. از اين رو، نظريه‌پردازان ژئوپليتيك به شيوه‌هاي مختلف سعي كرده‌اند براي تقليل و پيشگيري از منازعات ميان دولت‌ها با طرح نظريه‌ها و مدل‌هاي مختلف به تبيين و تحليل اين مهم بپردازند. يكي از نظريه‌هاي مطرح در ميان نظريات ژئوپليتيك، «مدلِ ‌هاي پوتيتكاي پيتر هاگت» است كه مبناي پژوهش حاضر است. منازعات ابعاد و سطوح مختلفي دارد كه يكي از آن، منازعات در سطح منطقه‌اي است. بر اين اساس تحليل منازعات منطقه‌اي، به ويژه منازعات ميان دولت‌ها در منطقه حساس و استراتژيك غرب آسيا، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. يكي از منازعات مهمي كه در اين منطقه رخ داد جنگ ايران و عراق است كه هشت سال به طول انجاميد. بنابر اين در پژوهش حاضر سعي مي‌شود با استفاده از مدل ذكر شده به اين سوال پاسخ داده شود كه تا چه ميزان منابع جغرافياييِ منازعات منطقه‌اي در ميان دو كشور ايران و عراق، با عوامل دوازده گانه مدل‌ِ هاي پوتيتكاي هاگت قابل تطبيق مي‌باشد؟ اين مقاله با روش توصيفي- تحليلي انجام شده است و يافته‌هاي تحقيق ضمن توضيح مؤلفه‌هاي مدلِ ‌هاي پوتيتكاي پيتر هاگت در درك مسئله اين پژوهش، تاييدگر اين فرضيه است كه از دوازده عاملي كه هاگت به عنوان منابع جغرافيايي تنش‌زا نام مي‌برد، هفت مورد از آن به وضوح در روابط دو كشور ايران و عراق مشاهده مي‌شود و در بروز جنگ ميان آن‌ها، نقش داشته است.

Introduction: On of the topics in the discussied theories and schools of international relations and geopolitics is discussion of the sources of conflictand the prolongation of disputes between Stats. Because tensions and conflicts between stats and goernments have always occurred at different levels and dimensions, and we will see it in the future, expert and theorists of different schools of internationalrelation and geopolitics have tried in different ways to establish the roots amd factors, identify and explain international conflicts. Given that one of the theories among geopolitical theories is the model Peter Hoggets putitka accordingly, the present study, with its descriptive – analytical rejection, sought to examine the fundamental question of whether the geographical sources of tension can inter nationals between iran and Iraq be adapted to the twelve factors of the putitka? Methodology:the data collection tool in this research is library and also referring to specialized quarterly journals. discussion:according to the research findings, of the twelve factors that hogget cites as stressful geographical resources, seven of them are clearly seen in the realations between iran and Iraq. Result:According to the model presented by Hagget in this article, geopolitical factors have played a role in creating tension between iran and Iraq and eventually led to a war between them.