مدل مفهومي مسئوليت اجتماعي شركت‌ها در حوزه گردشگري ايران با رويكرد نظريه داده بنياد

صنعت گردشگري و رويكرد مسئوليت اجتماعي شركت‌ها؛ هردو ارتباط مستقيمي با جامعه و محيط اطراف دارند و به‌نوعي در هم تنيده و بسيار به هم مرتبط هستند. هدف مقاله حاضر ارائه مدل مفهومي مسئوليت اجتماعي شركت‌ها در حوزه گردشگري ايران است. جامعه پژوهش كليه خبرگان گردشگري در سال 1397 مي‌باشند كه با منطق نمونه‌گيري نظري و به روش نمونه‌گيري قضاوتي و گلوله برفي تا رسيدن به اشباع نظري انتخاب شدند و درمجموع حجم نمونه معادل 21 نفر شد. ابزار پژوهش مصاحبه‌هاي نيمه ساختاريافته بود كه قابليت اعتماد با استفاده از روش بازبيني در زمان كدگذاري و تأييد همكاران پژوهشي استفاده شده است. داده‌هاي حاصل از مصاحبه‌ها به‌صورت دستي و با استفاده از روش نظريه داده بنياد تحليل شد. مطابق با نتايج، پديده مسئوليت اجتماعي شركت‌ها در حوزه گردشگري شامل ابعاد مختلف «درون شركتي»، «محيط‌زيستي»، «اقتصادي»، «اجتماعي»، «فرهنگي» و «قانوني» مي‌شود. همچنين نتايج نشان داد كه «كسب مقبوليت اجتماعي»، «شكل‌گيري مفاهيم جديد و گردشگران آگاه و مسئول»، «جبران اثرات منفي گردشگري» و «منفعت‌طلبي اقتصادي» شرايط علي مؤثر بر اجراي اين مسئوليت هستند. علاوه ‌بر اين، شرايط مداخله‌گر و زمينه‌اي مؤثر بر راهبردهاي اجراي مسئوليت اجتماعي شركت‌ها در حوزه گردشگري ايران نيز شناسايي شدند كه اجراي اين راهبردها به «توسعه پايدار گردشگري»، «مزيت رقابتي شركت» و «پايداري كسب‌وكار» مي‌انجامد.