شناسايي قابليت مشاركت كودكان در برنامه ريزي شهري از طريق تحليل محتواي كتاب هاي درسي دورۀ دوم ابتدايي

Identifying the Capability of Children’s Participation in Urban Planning through Contents Analysis of Second Grade Textbooks

يكي از روش‌هاي پيشبرد توسعه شهري، مشاركت در امور شهري است و آموزش مشاركت به كودكان در راستاي تاثيرگذاري درست در پيشبرد برنامه‌هاي توسعه شهري امري بسيار حياتي مي‌باشد. هدف اصلي اين مقاله شناسايي زمينه‌هايي از مشاركت است كه كودكان در آن آماده‌تر مي‌باشند تا مورد استفاده برنامه‌ريزان شهري قرار گيرد. اهميت موضوع تا اندازه‌اي است كه در صورت عدم آموزش صحيح مشاركت به كودكان نمي‌توانيم در آينده انتظار مشاركت صحيح اين قشر را در امور توسعة شهري داشته باشيم. بدين منظور براي تحليل قابليت مشاركت كودكان، از تحليل محتواي كتب درسي دوره دوم ابتدايي به عنوان مهمترين مرحلة آموزش عمومي در سطح كشور، استفاده شد. مؤلفه‌هاي مشاركت كودكان در اين پژوهش شامل شناخت شهر، آموزش حقوق شهروندي و آموزش نحوه مشاركت و ارتباط با ديگران مي‌باشند. روش ­شناسي مورد استفاده به صورت تحليل محتواي كمي و به كمك روش ويليام رومي انجام گرفته است. واحدهاي تحليل نيز فحواي متن درس، سوالات و تصاوير مي‌باشد. جامعة آماري شامل سه جلد كتاب مطالعات اجتماعي در پايه چهارم، پنجم و ششم ابتدايي سال تحصيلي 96-97 است. يافته‌هاي مقاله بيانگر آن است كه به مولفه‌هاي مشاركت در پايه‌هاي مختلف دوره دوم ابتدايي به يك ميزان پرداخته نشده است و ضريب درگيري در ارتباط با واحدهاي تحليل به يك ميزان نيست. در مجموع از ميان موضوعات موثر در مشاركت، به شناخت شهر بيشتر از ساير موضوعات پرداخته ‌شده ‌است. همچنين نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه بيشترين قابليت كودكان در مشاركت مشورتي است، گرچه اين مشاركت پايين ترين درجه مشاركت است.

Children are experts regarding their needs in the city and will become the future urban designers and decision makers. Planners should pay more attention to the process of urban planning. Urban planning for children and adolescents is currently regarded as planning for a majorly unimportant part of the society. The main question posed in the present study is on the effectiveness of contents of educational system courses in student’s understanding of urban affairs and planning concepts. To find a proper answere this question, the Social Studies Textbooks of the fourth, fifth and sixth grades in 2017-18 academic year were examined using content analysis. Content analysis is used for objective and systematic description of the contents of a particular text; here, these contents were analyzed using William Romey’s method. To examine and analyze the data, subjects related to participation were identified by studying Social Studies Textbooks. Accordingly, the most important effective components of participation are knowing the city and its primary parts, and instruction of citizenship rights, the way of participating and communicating with others. Based on the analytical findings of the study, the most effective educational category for children at the second grade with the highest conflict coefficient was “how to communicate with others”. Furthermore, in association with “citizenship rights instruction” with average level conflict coefficient, cooperative participation can be expected due to its emphasis on attendance at events and presence in public projects. Finally, in the category of “knowing the city and its primary parts” which is related to children’s familiarity with the concept of city and its development process, subjects that should be taught to children are assigning projects to children, actual practices, and participation in design. Nevertheless, this category involves the lowest conflict coefficient and lowest educational system impact.