مدل‌ سازي مطلوبيت زيست‌گاه غاز خاكستري در ايران

Modeling Habitat Suitability of Anser Anser in Iran

تنوّع زيستي درزمرة مهم­ترين شاخص­ هاي تنوّع و پويايي اكوسيستم است. پرندگان به­ عنوان شاخصي كل­نگر نشان­ دهندة تنوّع زيستي اكوسيستم، مطلوبيت زيست­گاه و ساير شرايط زيستي لازم براي هر گونه هستند؛ از اين رو مطالعه روي پرندگان به­ ويژه پرندگان مهاجر، به­ مثابة يك شاخص كل ­نگر اهمّيت خاصّي دارد. با توجّه به لزوم انجام مطالعات در اين زمينه، نوشتار پيش رو با هدف بررسي مطلوبيت زيست­گاه و شناسايي مهم­ترين متغيّرهاي محيطي مؤثّر بر پراكنش گونة غاز خاكستري به ­عنوان يك گونة مهاجر و شاخص در ايران صورت گرفت. با بهره‌گيري از 23 متغيّر محيطي و با استفاده از 9 مدل موجود در بستة نرم­ افزاري بايومد تحت نرم‌افزار R پراكنش گونه در سه تيپ زيست­گاهي زمستان ­گذران، تابستان­ گذران و جوجه­ آور و همچنين مكان­ هاي توقّف ­شبيه­ سازي شد. نتايج نشان داد كه مدل­هاي مورد استفاده در مدل­سازي پراكنش گونه از صحّت بالايي در بررسي پراكنش گونه برخوردار هستند. به ­طور كلّي، متغيّرهاي دما و بارش بيشترين اهمّيت و متغيّرهايي همچون پوشش گياهي و فاصله تا جاده ­ها كمترين اهمّيت را در پراكنش گونة غاز خاكستري در سطح ايران دارند. بر اساس نتايج به ­دست ­آمده، 15/91% از سطح ايران به­ عنوان زيست­گاه ­هاي مطلوب گونه شناسايي شد كه به ميزان 15/95% با مناطق حفاظت‌شده هم­پوشي دارد؛ بنابراين، روش استفاده­ شده در پژوهش حاضر به ­درستي زيست­گاه ­هاي مطلوب گونه­ را شناسايي كرده و مي­تواند به ­عنوان روش مناسبي براي مدل­سازي مطلوبيت زيست­گاه گونه­ هاي مشابه استفاده شود كه اين امر از ديدگاه حفاظت و ارائة برنامه­ هاي جامع و كاربردي مديريت حيات­ وحش امري بسيار ضروري است.

Biodiversity is one of the most important indicators of ecosystem diversity and dynamism. Birds, as a clinker indicator of ecosystem biodiversity, are considered as the habitat suitability and other necessary living conditions for any species. Therefore, the study of birds, especially migratory birds, is of particular importance as a clinker indicator. Due to the need for studies in this field, the present study was conducted to investigate the desirability of the habitat and identify the most important environmental variables affecting the distribution of the Anser anser species as a migratory and index species in Iran. Using 23 environmental variables and the nine models in the BIOMOD software package under R software, the Anser anser species is distributed in three types of habitats including winterpassing, summer-passing and breeding and stopeover modeling. The findings from species modeling showed that the models, used in species distribution modeling, have high accuracy in studying species distribution. In general, temperature and precipitation variables are the most important, while the variables such as vegetation and distance to roads are less important in the distribution of Anser anser species in Iran. According to the results, 15.91% of the surface of Iran was identified as a desirable habitat for Anser anser species, which overlaps with 15.95% of the protected areas. Therefore, the used method in this study identifies the desired habitats of the species correctly. Besides, it can be applied as a suitable method to model the habitat suitability of similar species, which is essential from the perspective of conservation providing comprehensive and practical wildlife management programs.