زنان غير زرتشتي در دربار ساساني و تاثير آن ها بر سياست هاي مرتبط با اقليت‌هاي ديني در ايران

Non-Zoroastrian Women in Sasanian Court and Their Influence on Minority-Religion Policies in Iran

با قدرت گرفتن ساسانيان، اين حكومت طي روندي تدريجي كوشيد حكومت مركزي را تحت لواي يكپارچگي دين و دولت گرد آورد و بدين ترتيب دين زرتشتي با وجود آيين نوظهوري چون ­­‌‌آيين‌ ماني، در اين حكومت برتري يافت. رفتار با اقليتهاي مذهبي درحكومت ساساني، اگر‌‌چه دردوران پادشاهاني چون شاپور اول با تسامح همراه بود، اما آزار وسختگيري‌هايي كه تحريكات موبدان نيز در آن بي‌تاثير نبود در دوره‌هايي از اين سلسله گزارش شده است. از طرف ديگر شاهان ساساني بنا برگواه منابع مكتوب تاريخي، علي‌رغم تاكيد بركيش زرتشتي، زناني يهودي و مسيحي در حرمسراي خود داشته‌اند. فرض اين پژوهش بر اين است كه اغلب اين زنان در قدرت نيز دخيل بوده‌اند. سوال اصلي اين است كه زنان غير‌زرتشتي دربار ساساني چه كساني بودند و آيا نقشي در سياستهاي حكومت درقبال اقليتهاي ديني زمان خود داشته‌اند؟ براي انجام اين پژوهش از روش توصيفي _تحليلي بهره گرفته‌ شده‌است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد وجود ملكه‌هاي قدرتمند غير‌زرتشتي يا حامي اديان غير از دين زرتشت بر راس قدرت، باعث ايجاد بهبود در اوضاع اقليت هاي ديني در جامعه ساساني شده‌است. به نظر مي‌رسد اين ملكه‌ها با‌‌ اعمال نفوذ بر پادشاه و اركان قدرت در بهبود شرايط همكيشان خود و يا پيروان ادياني كه خود حامي آن بودند، نقش داشته‌اند.

By rising of the Sassanids, this empire attempted to create gradually a central government dominated by the integrity of religion and government, hence, despite of existence of an emerging religion such as Manichaeism, Zoroastrianism dominated in this government. Considering the attitude towards religious minorities during the Sassanid Empire, although there was some laxity during the reign of emperors such as Shapour the First, oppression and rigor was reported in certain periods of this dynasty which to some extent were provoked by Zoroastrian priests. On the other hand, based on the evidence from written historical references, despite of stressing on Zoroastrianism, the Sassanid emperors had some Jewish and Christian women in their seraglio. In the present study, it was assumed that most of these women were involved in the power. The main question was that who were these non-Zoroastrian women of the Sassanid court and did they play any role in the government’s policies towards the religious minorities of their age? To do this research, the descriptive-analytical method was used. The findings indicated that the presence of powerful non-Zoroastrian queens or the ones supporting religions other than Zoroastrianism on power top led to the improvement of the religious minorities’ situations in the Sassanid community. It seemed that these queens played an important role in improvement of the situation of their coreligionists or the followers of the religions they supported through imposing on emperors and dignitaries of the state.