عنوان مقاله :
حسينعلي ميرزا و مسأله تاج‌خواهي در ميان فرزندان فتحعلي شاه
عنوان به زبان ديگر :
Attempts Made by Fath-Ali Shah Qajar’s Princes for Crowning (Case Study: Hossein Ali Mirza, Farmanfarma)
پديد آورندگان :
آقازاده، جعفر دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل، ايران - دانشكده علوم اجتماعي - گروه تاريخ , حسيني، سجاد دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل، ايران - دانشكده علوم اجتماعي - گروه تاريخ , حاجي پور، مژگان دانشگاه محقق اردبيلي، اردبيل، ايران - دانشكده علوم اجتماعي - گروه تاريخ
كليدواژه :
حسينعلي ميرزا , ايالت فارس , فتحعلي شاه , عباس ميرزا , رقابت جانشيني , محمدشاه قاجار
چكيده فارسي :
فتحعلي‌شاه با اعمال سياست انتصاب فرزندانش به حكومت ايالات و ولايات، قدرت خاندان خود را در سرتاسر ممالك محروسۀ ايران بسط داد. اين روش حكمراني سبب رقابت تنگاتنگ شاهزادگان حكمران به ويژه فرزندان ارشد بر سر وليعهدي شد. در اين ميان حسينعلي‌ميرزا با لقب فرمانفرما به حكومت فارس و مناطق جنوبي ايران منصوب شد. مسأله اين است كه حسينعلي‌ميرزا چه جايگاهي در منازعات تاج‌خواهي فرزندان فتحعلي‌شاه داشت؟. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با رويكردي تحليلي، جايگاه و عملكرد حسينعلي‌ميرزا در منازعات جانشيني دورۀ فتحعلي‌شاه و اوايل محمدشاه مورد بررسي قرار گيرد. يافته‌ها نشان مي‌دهد حسينعلي‌ميرزا با بهره‌گيري از موقعيت، ثروت و ميراث باستاني ايالت فارس خود را به يكي از قدرتمندترين شاهزادگان كشور و مدعي وليعهدي تبديل كرد. پس از معاهدۀ تركمانچاي كه اقتدار فتحعلي‌شاه و عباس ميرزا وليعهد كاهش يافت، سياست‌هاي گريز از مركز او بيشتر شد. با مرگ عباس‌ميرزا، حسينعلي‌ميرزا به رقابت با محمدميرزا بر سر مقام وليعهدي برخاست و با مرگ فتحعلي‌شاه اين رقابت را شدت بخشيده و در شيراز با عنوان حسينعلي‌شاه خود را پادشاه ايران معرفي كرد.
چكيده لاتين :
By applying the policy of appointing his children to states and provincial governments, while expanding his dynasty power throughout Iranian lands, Fath-Ali Shah Qajar created an intense competitive atmosphere among the Qajar ruling princes. The competitions among the three powerful and power-seeking princes of Fath Ali Shah (born in 1203 AH / 1789 AD), i.e. Mohammad Ali Mirza, Abbas Mirza, and Hossein Ali Mirza - were more pronounced. Hossein Ali Mirza was appointed as the governor of Fars and southern regions of Iran under the name of Farmanfarma, ruling in the area until the kingdom of Mohammad Shah. His establishment in Fars led him to be influenced by the ancient kings and Muslim rulers of Fars. During this affectedness of Shiraz court, he took the royal glamorousness and grandeur, and the princes ruling Fars thought of ruling the whole Iranian lands. Until the second period of the Russo-Persian War, Hossein Ali Mirza had always obeyed the central government and demonstrated this citizenship by constantly sending taxes to Tehran. But since then, when the authority of the Shah and Abbas Mirza, the Crown Prince, collapsed, his centrifugal policies increased. He disobeyed the central government by expulsion of Nouri family which was affiliated to the Tehran court, and not paying taxes regularly. After the death of Abbasmirza, Hossein Ali Mirza rose to the position of crown prince against Mohammad Mirza and intensified the competition after the death of Fath Ali Shah, declaring himself the official king of Iran in Shiraz. In spite of the support of the Russian and British governments over the reign of Mohammad Shah and the internal disputes of Fars, Hossein Ali Mirza was defeated by his crowned nephew, Mohammad Shah and surrendered. Via a descriptive-analytical approach, the present study aims to present Hussein Ali Mirza's political-military achievements in Fars to examine his position and role in the early Qajar succession competitions.
عنوان نشريه :
جستارهاي تاريخي
