مطالعه تطبيقي فرم، تكنيك و كاربرد سفالينه‌هاي منطقۀ نيشابور در دورۀ ساماني با توليدات منطقۀ چانگشا در دورۀ تانگ

A Study on the Impact of Iran-China Trade Relations in the Abbasid Period on the Art of Iran (Case Study: Neyshabur potteries)

قرار گرفتن نيشابور در مسير يكي از شاهراه هاي جادۀ ابريشم، ارتباط اين منطقه را با فرهنگ­ هاي ديگر برقرار مي­كرد؛ به طوريكه محصولات هنري نيشابور از يك سو (بيششتر از بًعد فني و تكنيكي) متاثر از شيوه ­هاي شرق به ويژه چين بوده و از سوي ديگر به لحاظ شكل­ هاي تزئيني و انديشه ­هاي حاكم بر آن، وابسته به سنت­هاي ايراني و نيز مراكزي مانند دمشق، بغداد و سامرا بوده است. اين پژوهش با رويكردي تطبيقي و با هدف شناساييِ شكل ­هايِ تاثيرپذيري توليدات نيشابور در دوران عباسي از سفالينه­ ها و سراميك ­هاي هم عصر آن در چين انجام گرفته است. بر اين اساس و با فرض تاثيرپذيري آثار سفالي نيشابور از محصولات وارد شده از چين (به طور خاص منطقۀ چانگشا به عنوان مركز عمدۀ توليد و صادرات سراميك­هاي لعاب­دار در آن زمان)، محصولات لعابدارِ اين دو منطقه بر مبناي چهار متغير شكل، تكنيك، كاربرد و تزئين مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان­دهندۀ اين مسئله است كه محصولات اين دو منطقه داراي تشابهات تكنيكي و كاربردي بوده و عمدۀ تفاوت آنها را مي­بايست در نوع و كيفيت بالاي تزئينات در توليدات نيشابور جستجو نمود؛ كه علت اصلي اين مسئله، يكي تفاوت­هاي الگوهاي تجسمي و تصويريِ در فرهنگِ و منطقه و ديگر تمايزِ شيوه ­هاي توليد با توجه به اهداف توليدكنندگان دو منطقه مي ­باشد.

Having Neishabur on one of the Silk Road highways established the connection of this area with other cultures. As Neishabours artistic products, on the one hand (in terms of technical aspect), were influenced by the East, especially China, and on the other hand, in terms of its decorative forms and ideas, it was dependent on the Islamic caliphate capitals. This research has been conducted in a comparative approach with the aim of identifying the shapes of Neishabur''''''''''''''''s influences during the Abbasid era from potteries and ceramics of its time in China. Accordingly, and assuming the influence of Neishabur''''''''''''''''s pottery''''''''''''''''s effects on imported products from China (in particular the Changsha region as the major center for producing and exporting glazed ceramics at that time), the glazed products of these two regions are based on four variables of shape, technique, application and decoration have been compared. The results of this research indicate that the products of these two regions have technical and functional similarities, and the major differences between them should be sought in the type and quality of decorations in Neishabur products. The main reason for this is first, the differences between the visual patterns in the culture of the two regions and the differentiation of production methods according to the objectives of the producers of the two regions.