تحليل محتواي كيفي گزارش مسئوليت اجتماعي شركت ها با تأكيد بر ذينفعان اجتماعي

داشتن روابط متقابل و توجه به خواست و منافع كليه ذينفعان، نيازمند گزارشگري مسئوليت اجتماعي شركت است. شركت هاي فعال در بازار سرمايه كشور نيز اهميت اين نوع گزارشگري را در دهه اخير درك كرده و به صورتي پراكنده، ناهمگون و فاقد چارچوب كه مبتني بر نيازهاي اطلاعاتي ذينفعان پيرامون عملكرد مسئوليت اجتماعي باشد، در گزارش‌هاي خود موضوعاتي را گزارش مي كنند. در پژوهش حاضر، با تحليل محتواي كيفي بخش گزارش مسئوليت اجتماعي مندرج در گزارش فعاليت هيئت مديره شركت هاي پذيرفته شده در بازار بورس و فرابورس اوراق بهادار، مهم‌ترين مقوله هاي گزارشگري اجتماعي ناظر بر ذينفعان اجتماعي، استخراج گرديده است. 1490 صفحه گزارش، مرتبط با اسناد 58 شركت نمونه در بازه زماني 1393 تا 1397 پس از حذف افشاهاي تكراري و نامرتبط براي هر شركت، با استفاده از نرم افزار مكس كيودا مورد تحليل محتواي كيفي قرار گرفت. در مجموع 1967 كد در قالب 18 مقوله و 62 خرده مقوله به ترتيب بيشترين كد در رابطه با ذينفعاني چون كاركنان، جامعه، مشتريان و محصول استخراج شد. آزمون تفاوت كدهاي استخراج شده در سطح شركت هاي بزرگ و كوچك كه با استفاده از سه شاخص گروه بندي شدند، نشان داد كه نوع افشاء در ميان اين دو گروه به صورت معناداري، متفاوت است. همچنين اين تفاوت در سطح صنايع انتخابي نيز معنادار بود. تحليل مشابهت ميان اسناد دو گروه از شركت ها نشان داد كه ساختار گزارشگري شركت هاي بزرگ با تأكيد بر مقوله هاي مرتبط با ذينفعان اجتماعي، بسيار به يكديگر شباهت دارد. همچنين تحليل مشابهت در صنايع نمونه بيانگر آن است كه دو صنعت سيمان و خودرو در مقايسه با صنايع ديگر، بيشترين شباهت را با يكديگر دارند.