پايش تغييرات ساختاري در مقياس زماني- فضايي بيوم زاگرس ايران با استفاده از مباني بوم شناسي سيماي سرزمين

اطلاع از روند تغيير الگوهاي تركيب محتوايي و چيدمان فضايي ساختار اكوسيستم در مقياس فضايي سيماي‌‌سرزمين بيوم‌‌ها، جهت مديريت بهينه آن‌‌ها در گذر زمان حايز اهميت است. در پژوهش حاضر، مطابق با مدل مفهومي برگرفته از اصول بوم‌‌شناسي سيماي‌‌سرزمين، شامل: ساختار، عملكرد و تغيير در مقياس مكاني، تغييرات چيدمان فضايي عناصر سيستم سيماي‌‌سرزمين بيوم زاگرس ايران با مطالعه 26 حوضه‌‌آبخيز منتهي به استان كهگيلويه ‌‌و ‌‌بوير‌‌احمد انجام شد. تصاوير سنجنده‌‌هايTM و OLI /TIRS ماهواره‌‌اي لندست 5 و 8 براي سال‌هاي 1987 و 2017 پيش‌‌پردازش شد و باندهاي مناسب با استفاده از آزمون تجزيه مولفه‌هاي اصلي انتخاب شد و طبقه‌‌بندي كاربري ‌‌اراضي با استفاده از دو روش حداكثر احتمال (MLE) و شبكه عصبي مصنوعي پرسپترون (MLP) با 7 لايه ورودي، 6 لايه مياني و 5 لايه خروجي انجام گرفت. اعتبار‌‌سنجي و انتخاب كاربري مناسب با مقايسه ضرايب كاپاي‌‌كلي، صحت‌‌كلي، خطاي‌‌كاهنده و خطاي‌‌فزاينده بررسي شد. كاربري اراضي طبقه‌بندي ‌شده روش MLP، با توجه به قدرت تفكيك عوارض و صحت بيشتر، انتخاب گرديد و بارز‌‌سازي زماني مكاني تغييرات انجام شد. نتايج نشان مي‌‌دهد بيشترين ميزان كاهش اراضي بين سال‌‌هاي 2017-1987 در كاربري اراضي جنگلي و بيشترين ميزان افزايش در كاربري مرتع ديده مي‌شود. مساحت كاربري‌‌هاي منابع آب و طبقه انسان‌‌ساخت، دو برابر شده است. گر‌‌چه توسعه‌‌هاي انسان‌‌ساخت نقش كمتري در اين تغييرات دارند، ليكن آثار اقدامات انساني، به‌خصوص تغيير اراضي جنگلي به كشاورزي و همچنين ساخت سدهاي بزرگ، بسيار وسيع بوده‌‌ است. از اين‌رو مديريت مبتني بر مباني بوم‌‌شناسي سيماي‌‌سرزمين در ارتباط في‌مابين ساختارشناسي، عملكردشناسي و تغييرپذيري مي‌‌تواند در جهت پايداري دارايي‌‌هاي طبيعي و تنوع‌‌زيستي بيوم‌‌ زاگرس ايران مورد ‌‌استفاده قرار گيرد.