مطالعۀ نشانه‌شناختي تصوير كودك در انيميشن ايراني «مهارت‌هاي زندگي براي كودكان»

مضاميني كه انيميشن‌ها درصدد القاء به مخاطبين كودكشان هستند هرگز به صورت اتفاقي نبوده، بلكه در پي رمزگذاري‌هاي خاصي صورت پذيرفته است كه در نهايت منجر به معرفي الگوي از پيش تعيين شده براي كودكان است. هدف از اين پژوهش، تحليل نشانه‌شناختي الگوي بازنمايي كودك در انيميشن‌ است. بدين منظور با استفاده از روش نشانه‌شناسي، به بررسي محبوب‌ترين و پرمخاطب‌ترين انيميشن ايراني «مهارت‌هاي زندگي براي كودكان» پرداخته شده است. اين مجموعه شامل 250 قسمت ده دقيقه‌اي كه توليد آن از سال 1391 شروع و تا 1395 پايان يافته است. بدين ترتيب براي دستيابي به تصوير جامعي از كودك در اين مجموعه تمام قسمت‌ها مورد بررسي و واكاوي قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه در اين انيميشن با نوعي بازنمايي توأم با «بدنمايي» از كودك و دوران كودكي مواجه هستيم. ويژگي‌ها و خصايص برجسته‌ي كودك در اين مجموعه وابستگي به بزرگسالان، ناتواني در حل مسائل شخصي، عدم خلاقيت و ابتكار، عدم تجهيز به مهارت‌هاي مدرن، فقدان روحيه‌ي پرسش‌گري و اطاعت كامل از والدين، پرخاشگري و گستاخي در مقابل همسالان، ساده لوحي و زودباوري است. علاوه بر اين در بازنمايي كودك، كاراكترهاي كودك در جايگاه سن طبيعي خود بازنمايي نمي‌شوند. بلكه كوچكتر و نابالغ‌تر از سن زيستي‌شان نمايش داده مي‌شوند و اين نابالغ بودن در تمام رفتار و تعاملات روزمره‌شان مشهود است. چنين الگوي بازنمايي در مجموع در قاب گفتمان «پيشامدرن» جاي مي‌گيرد. برجسته ترين ويژگي انيميشن «مهارت‌هاي زندگي براي كودكان» اين است كه در آن كودك به عنوان «سوژه منفعل و تربيت پذير» به شمار مي‌رود.