جايگاه و عملكرد ركن سپاه در ساختار حكومت ايرانيان ( مطالعه اي بر آداب نامه ها و متون تاريخي شش قرن اول هجري)

The role and position of the military force in Iran ( A study of etiquettes and historical texts of the six centuries AH) )

جنگ پديده اي است كه حكومت ها به عنوان راه حلي براي رسيدن به امنيت و استقلال و توسعه و در نهايت حفظ و بقاي حكومت در پيش مي گيرند. هر چند امنيت از دو طريق ديپلماسي و نظامي تأمين مي شود، ولي حكومتهاي دوره مورد بحث( شش قرن اول) معمولا براي رفع تهديدهاي خارجي و داخلي، راه نظامي را برمي گزيدند. رويدادهاي تاريخي، هجوم اقوام عرب و ترك به ايران و ناامني هاي ناشي از آن موجب شده بود تا تفكر جامعه ايران براي اصل امنيت، جايگاه خاصي در نظر بگيرد. بدين ترتيب در ميان اركان سه گانه- سپاه و رعيت و خزانه-، اهميت ركن سپاه بارزتر مي شد. پژوهش حاضر در صدد است تا جايگاه سپاه و سپاهيان در ايران شش قرن اول را با مطالعه و تأمل در آداب نامه ها و متون تاريخي دريابد. روش پژوهش، توصيفي و تحليلي است و نوشتاري مستند. نتيجه پژوهش بيانگر آن است كه پادشاهان و حكمرانان براي گردآوري و تنظيم و ترتيب سپاهيان نياز به دانش و درايت دارند، زيرا با گذشت زمان و پيشرفت دانش و تكنولوژي نهايتا ابزار فيزيكي جنگ مدرنتر شده و ميدان جنگ تغيير مي كند، ولي حكومتها براي رسيدن به اهداف مادي، معنوي يا انساني همچنان با نيروي نظامي مي جنگند. ضرورت آگاهي با فن و مهارت سپاهداري، شناخت راهكارهاي تجربه شده و رعايت قواعد و ضوابط در زمينه چگونگي گزينش سپاهيان، رعايت تركيب جمعيتي آنان و دقت در جزئيات، آراستگي و نظم و تجهيزات، مهارتهايي است كه دانستن آن در همه زمانها و مكانها ضروري مي نمايد.

War is an approach that governments take as a solution to achieve security, independence and development and to survive. Although security will be obtaind through both diplomacy and military, governments of the six centuries AH, often chose the military force to repel external and internal threats. Historical events, including Arabs and Turks invasion, made security is use in Iran. Thus among the three pillars - Military force, vassal, treasury - the military force became more important. The present study check the position of the military in Iran in the first six centuries by studying on etiquettes and historical texts. The research method is descriptive and analytical and it is a documentary writing. The result of the research shows the rulers need knowledge and awareness to gather and organize troops, rather than warfares that becom modernized in time and with technological growth. Even though battlefields may change, governments still fight to achieve Material, spiritual or human goals with the military force. It is necessary to know military techniques, to understand strategies and rules in the field of military selection, their population composition and careful attention to detail in military matters.