اصطلاحات صوري و جوهري در زبان فارسي: مطالعه موردي برخي «اگر»- ساخت‌ها

نوشتار پيش رو ازمنظر دستور ساختي آن دسته از اصطلاحات صوري و جوهري را در زبان فارسي بررسي مي كند كه نشانه‌ «اگر» دارند. در حالت متعارف، نشانه‌ «اگر» در جملات شرطي به كار مي رود. براي اين هدف، با درنظرگرفتن نظرات فيلمور و ديگران (1998)، شواهد فرهنگ فارسي عاميانه (1387) بررسي شده است. اصطلاحات صوري شامل «اگر»، مفاهيمي همچون احتمال ضعيف، انكار و نفي، قطعيت، ترغيب و شرط بندي، تأكيد و تهديد را بيان مي كنند و اصطلاحات جوهري شامل «اگر»، بيان گر مفاهيمي نظير آرزو، تعجيل، خواهش، امر محال و اعتراض هستند. يافته ها نشان داد كه اصطلاحات صوري، به توالي نحوي غير متعارف تمايل دارند، امّا اصطلاحات جوهري به توالي نحوي متعارف گرايش دارند؛ همچنين، جابه جايي در توالي نحوي و تغيير زمان افعال در برخي اصطلاحات صوري و جوهري، موجب خروج آن ها از مفهوم اصطلاحي مي شود. آهنگ كلام نيز يك ويژگي ساختي متمايزكننده در برخي اصطلاحات صوري و جوهري است.