عنوان مقاله :
كاربست مدل خدمات بومسازگان InVEST در اولويتبندي زيرآبخيزهاي تالار از نظر هدررفت خاك، نگهداشت و توليد رسوب
پديد آورندگان :
ذبيحي ، محسن دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي - گروه آبخيزداري , مرادي ، حميد رضا دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري , خالديدرويشان ، عبدالواحد دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري , غلامعليفرد ، مهدي دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده منابع طبيعي - گروه محيط زيست
كليدواژه :
توسعه پايدار , خدمت هيدرولوژيك آبخيز , كاربري اراضي , مديريت سرزمين
چكيده فارسي :
خدمات بومسازگان به سود و مزاياي فراهمشده مستقيم و غيرمستقيم توسط بومسازگان براي مردم اطلاق ميشود. مفهوم خدمات بومسازگان در سالهاي اخير بهعنوان ابزاري براي تصميمسازي جامع در مديريت منابع طبيعي، طراحي سياستهاي كاربري اراضي و آمايش سرزمين شناختهشده است. در همين راستا، پژوهش حاضر با هدف اجراي مدل خدمات بومسازگان نسبت تحويل رسوب InVEST و اولويتبندي زيرآبخيزهاي تالار در استان مازندران از نظر هدررفت خاك، نگهداشت رسوب و توليد رسوب برنامهريزي شد. بدين منظور، عوامل ورودي مدل شامل فرسايندگي باران، فرسايشپذيري خاك، كاربري اراضي، مدل رقومي ارتفاع، مديريت زراعي، مديريت اراضي، شاخص اتصال رسوبي، پارامتر K (تعيينكننده شكل ارتباط اتصال هيدرولوژيك و نسبت تحويل رسوب) و حداكثر نسبت تحويل رسوب در آبخيز مطالعاتي تهيه و براي اجرا به مدل مذكور معرفي شد. بر اساس نتايج، مقدار هدررفت خاك، نگهداشت رسوب و توليد رسوب بر حسب ton در مقياس سالانه بهترتيب برابر با 652683، 757588 و 57426 بهدست آمد. همچنين، تغييرات مكاني متغيرهاي موردبررسي حاكي از روند افزايشي از سمت جنوب به شمال آبخيز مطالعاتي ميباشد. علاوه بر اين، زيرآبخيز آسران (ton/ha 2.23) از نظر خدمت هيدرولوژيك نگهداشت رسوب و زيرآبخيز قدمگاه از نظر هدررفت خاك (ton/ha 4.43) و توليد رسوب (ton/ha 0.39) بهعنوان زيرآبخيزهاي بحراني مشخص شدند. نتايج اولويتبندي زيرحوضهها بر اساس نگهداشت رسوب ميتواند در سياستگذاريهاي مرتبط با محيطزيست بهمنظور انجام عملياتهاي اجرايي احياء و در نهايت نيل به توسعه پايدار در منطقه مطالعاتي مورداستفاده قرار گيرد.
عنوان نشريه :
محيط زيست و مهندسي آب
عنوان نشريه :
محيط زيست و مهندسي آب