بررسي تأثير تركيب كاربري سرزمين و سنجه‌هاي ساختار سيماي سرزمين در مدل‌سازي كيفيت آب رودخانه‌ها (مطالعه موردي: استان اردبيل)

در دهه‌هاي اخير، كيفيت آب رودخانه‌ها تحت تأثير عوامل متعددي كه ناشي از منابع آلودگي نقطه‌اي و غير نقطه‌اي مي‌باشد، قرار گرفته است. كاربري‌هاي سرزمين و تغييرات حاصله از آن‌ها در طول زمان، بيشترين تأثير را بر روي كيفيت آب رودخانه‌ها داشته‌اند. به‌جز كاربري سرزمين، تحليل ناهمگوني مكاني و ساختاري سيماي سرزمين نيز مي‌تواند در بيان و تحليل تغييرات كيفيت آب مؤثر باشد. در مطالعه حاضر، به‌منظور مدل‌سازي روابط بين ويژگي تركيب (درصدكاربري سرزمين) و سنجه‌هاي ساختار سيماي سرزمين با تغييرات كيفيت آب در استان اردبيل از مدل‌سازي رگرسيون چند متغيره گام‌به‌گام استفاده شد. آزمون شاپيرو در سطح معناداري 0.05 جهت بررسي نرمال بودن داده‌هاي كيفيت آب مورد بررسي قرار گرفت. سپس از آزمون همبستگي اسپيرمن جهت بررسي ارتباط بين متغيرها استفاده شد.پس از برازش مدل ها، آزمون آكائيكه جهت تعيين بهينه‌ترين مدل براي هر پارامتر كيفيت آب مورد استفاده قرار گرفت. نتايج مطالعه نشان داد كه سنجه‌هاي سيماي سرزمين توانسته‌اند بيش از 80 درصد واريانس را در تغييرات متغيرهاي كيفيت آب در رودخانه هاي مورد مطالعه دراستان اردبيل نشان دهند. هم‌چنين كاربري‌هاي كشاورزي، شهري و ديم هم در متغيرهاي ويژگي تركيب (درصد) كاربري سرزمين و هم سنجه‌هاي ساختار سيماي سرزمين بيشترين تأثير را در كيفيت آب رودخانه‌ها داشته‌اند. در نهايت براي صحت سنجي مدل‌ ها، از يازده سنجه شامل سنجه‌هاي برآورد خطاي مطلق مدل، تحليل كارايي مدل و خطاي نسبي مدل استفاده شده است كه بر اساس نتايج آن، مدل هاي ابداعي براي هريك از متغير كيفيت آب صحت قابل قبولي از خود نشان دادند.