اصناف دينداري در مصاف كرونا: درآمدي بر جامعه‌شناسي شرّ

مقالۀ حاضر گزارش پژوهش تجربي است كه به بررسي نحوۀ نگرش به پاندمي كرونا و مطالعۀ نگرش ديني در اين دوران از منظر جامعه شناسي شرّ در پيوند با جامعه شناسي دين مي پردازد. نمونۀ تحقيق حاضر تشكيل شده است از 273 نفر از ايرانيان ساكن داخل كشور كه به صورت آنلاين مورد پرسش قرار گرفته اند. اهداف اين تحقيق توصيفي عبارتند از 1) سنجش نگرش در مورد دوگانۀ ماهيت طبيعي ويروس كرونا در مقابل ماهيت الهي آن، 2) سنجش نگرش در مورد دوگانۀ خير يا شرّ بودن ويروس كرونا، 3) بررسي همبستگي نگرش ها در هر دو مورد با مؤلفه هاي ايمان به خداوند. اولين يافتۀ پژوهش آن است كه در اثر همبستگي هاي موجود ميان نگرش به دوگانه هاي ماهيت الهي/طبيعي و خير/شرّ بودن ويروس كرونا، دوگانۀ مركب و جديد «خيرِ الهي» در مقابل «شرّ طبيعي» پديد آمده است. دومين و مهم ترين يافته آن است كه بررسي همبستگي ميان مؤلفه هاي ايمان به خدا از سويي، با نگرش به دوگانه هاي خيرِ الهي و شرّ طبيعي از سوي ديگر، از وجود دو سنخ متفاوت دينداري در مواجهه با ويروس كرونا پرده برمي دارد: دينداري تفكّرگرا و دينداري تصوّرگرا. دينداري تفكّرگرا پيرامون قطب شرّ طبيعي اين دوگانه، و دينداري تصوّرگرا حول قطب خيرِ الهي آن شكل گرفته است.